Jacek Inglot

Śpiew szczurołapa

[Szkic pierwszego rozdziału powieści "Bandalaj Express"]

Działanie toksyny ustępowało i powoli odzyskiwałem zmysły. Pierwszą rzeczą, jaką zobaczyłem, był ogromny, zawieszony pod sufitem wiatrak - monotonnie mielił piwniczne powietrze, co chwila przysłaniając szerokim skrzydłem jaskrawą świetlówkę. Raziła mnie w oczy, więc je zamknąłem. Gdzieś niedaleko skrzypnął wózek i usłyszałem niski, skrzekliwy głos Gonza.

- I co ty na to, belfrze? - Głos zbliżał się, aż w końcu brzmiał mi tuż nad uchem. Wózek Gonza stuknął o nosze, na których leżałem na wznak, starannie przytwierdzony brezentowymi pasami. - Naprawdę było warto wściubiać nos w nie swoje sprawy? A powiadają przecież, że ciekawość to pierwszy stopień do piekła.

Uchyliłem ostrożnie powieki - baloniasty łeb Gonza unosił się nade mną, zasłaniając światło. Widziałem tylko obrosły jasną szczeciną zarys głowy, pośrodku którego była szyderczo wykrzywiona ciemność, sapiąca spazmatycznie - czułem na twarzy jego oddech, nasycony czymś zgniłym i mdlącym. Obróciłem głowę i omiotłem wzrokiem kwadratową, betonową komorę, ale nigdzie nie dostrzegłem ani Once, ani Klucznika.

- Ostrzegałem cię, ale ty konieczne chciałeś poznać prawdę - ciągnął. - Tak jakby była komuś potrzebna. W dzisiejszych czasach prawda to towar zupełne niechodliwy. I interesuje jedynie takich jak ty frajerów.

Szarpnąłem ręką, aby walnąć go w ten cuchnący pysk, lecz pasy przypinające mnie do szpitalnego wózka oczywiście wytrzymały, rozbujałem go tylko, aż stuknął metalową poręczą o betonową ścianę i zabrzęczał jak pordzewiała harfa. Gonzo roześmiał się rechotliwie i pochylił jeszcze niżej. W ciemności zajarzyły jego czerwone ślepia albinosa.

- Ale skoro tak bardzo chciałeś, to dostąpisz łaski wiedzy - szepnął. - Już niedługo... naprawdę niedługo...

Zamknąłem z powrotem oczy i przestałem go słuchać. Skurwiel niewątpliwie miał rację. Tak, naprawdę chciałem wiedzieć.

* * *

Ręce pojawiły się na murach miasta wczesną wiosną, obok innych tradycyjnych graffiti, prehistorycznych kotwic Walczącej Solidarności, ideograficznych organów rodnych Ligi Wolnej Miłości, swastyk skinheadów i anarchistycznych "a" obwiedzionych, nie wiedzieć czemu, kołem. Czymś się jednak wyróżniały - starannością wykonania szablonu, na który pryskano sprayem z odblaskową farbą. Był też napisy - "ręce, które prowadzą". Ba, ale gdzie - pomyślałem mimochodem, oglądając czerwoną dłoń odbitą na facjacie patrona szkoły, generała ludowego wojska, w rzeczywistości kapitana KGB. Wykuty w szarym granicie posąg żołnierza, co to się kulom nie kłaniał - do czasu, aż go, pijanego jak bela, dopadli w Bieszczadach Ukraińcy - wciąż straszył swą toporną sylwetką. Ale nowe czasy wykorzystały nawet i jego: na żołnierskim szynelu ktoś zakreślił zamaszyście "Coca-cola". Tak oto, chcąc nie chcąc, towarzysz Walter został w końcu sługą amerykańskich imperialistów.

Poza tym pierwszy dzień w nowej szkole nie zaznaczył się w mej pamięci niczym szczególnym, w końcu tyle już ich było, mogłem wręcz mówić o pewnej rutynie. Rano chwacko podpisałem umowę o pracę, potem wraz z dyrektorem poszliśmy zwiedzić szkołę.

Gmach jak gmach - czteropiętrowa przysadzista kamienica o wdzięku pruskiego blockhausu, przed wojną, za niemieckich czasów, podobno klasztor, zaadoptowany później na szpital. Nie czuło się w tych grubych murach atmosfery radosnej nauki, raczej trąciło tu posępną powagą zakładu karnego. Pytanie tylko, kogo tu właściwie uwięziono - uczniów czy nauczycieli? Klawisz i więzień różnią się tylko stroną drzwi, po której kiblują.

- Młodzież mamy raczej nieruchawą, nieco apatyczną - klarował mi po drodze dyrektor. - Ale pan, nowa miotła, trochę ich zaktywizuje...

- Nie taka znów nowa - mruknąłem. - Tu i ówdzie już się zdążyłem powycierać.

Zajrzeliśmy do męskiej ubikacji, po sufit wysmarowanej graffiti - z napisów jasno wynikało, że wbrew jego zapewnieniom młodzież względem ciała gogicznego żywi sporo gorących uczuć. "Mlawińska to stara owca" - przeczytałem pierwszy rzucający się w oczy napis. Rzeczywiście niedobrze, skoro nawet w tym tak sposobnym do swobodnej twórczości miejscu nie stać ich było na oryginalność. Zaczniemy zatem od walki ze schematyzmem.

- Ma pan dwie klasy maturalne - mówił dalej dyrektor. - 4f, dobre dzieci, choć niespecjalne bystre, kłopot może być z 4d, jest tam taki jeden urwis...

- Panie dyrektorze - wpadłem mu w słowo. - Pewnie na to nie wyglądam, ale zaliczyłem wojsko, dowodziłem plutonem junaków OHP, popracowałem sobie w klubie studencim, przewinąłem się też przez trzy szkoły i zaręczam, dam sobie radę z każdym urwisem czy innym nicponiem...

- No, zobaczymy - mruknął dyrektor, nawet nie starając się kryć sceptycyzmu. Ruszyliśmy w dalszy obchód, zwiedzając kolejne klasy, szumne zwane pracowniami. Najosobliwiej przedstawiało się wyposażenie gabinetu polonistycznego - oprócz rytualnych wizerunków wieszczów na ścianach znalazłem tam walające się w szafkach rumuńskie książki i kilka solidnie oprawionych roczników jakiegoś francuskiego periodyku z końca ubiegłego wieku, diabli wiedzą przez kogo i po co tu przywleczone. Ale nic to, rzekłem sobie niczym mały rycerz przed wysadzeniem Kamieńca, wszak najważniejsza jest zawartość mojej mózgownicy. Prawdziwie rasowy belfer potrafi uczyć i w piwnicy, przy pomocy węgla i kawałka ściany. Ja byłem we wręcz rozpustnej sytuacji, skoro miałem kredę i prawdziwą czarną tablicę, trochę jeno pomazaną woskiem.

Przez resztę dnia poznawałem swoje klasy - za każdym razem obwąchiwaliśmy się nieufne jak para obcych kundli. Mogłem wybrać dwie postawy: psora-kumpla, brata-łaty, usiłującego kupić sobie przychylność uczniów spolegliwością lubo też belfra-terrorysty, pana surowości, co to najpierw bierze za pysk, a dopiero potem pyta, o co biega. Oczywiście wybrałem tę drugą. Kierowałem się tu prostą zasadą - w stosunkach szkolnych łatwiej odkręcić śrubę niż ją przykręcić. Jadłem chleb ze zbyt wielu edukacyjnych pieców, aby mieć jakiekolwiek złudzenia - wiedziałem, że lepiej na tym wyjdę, jeśli na początku zaprezentuję się jako belfer surowy, bezwzględny nawet - mała aureola strachu jeszcze żadnemu nauczycielowi nie zaszkodziła.

Pierwsza z mą brutalnością zetknęła się 4d. Wszedłem do klasy równo z dzwonkiem, łupnąłem dziennikiem o biurko i dostojnie zasiadłem na krześle. Siedziałem tak bez ruchu, świdrując wzrokiem koło trzydziestki młodych osób płci obojga. Początkowo szemrali do siebie, pewnie komentując estetyczne walory mej fizys, w końcu ucichli, widać zaintrygowani mym upartym milczeniem. Trwało to może z pięć minut, w ciszy coraz bardziej krępującej, aż wreszcie nie wytrzymała siedząca w pierwszej ławce pulchna brunetka, sympatyczna z wyglądu okularnica.

- Proszę pana - powiedziała łamiącym się, bliskim płaczu głosem. - My powiemy prawdę... my nic nie umiemy!

Też mi objawiła nowość - oni z zasady nigdy nic nie wiedzą. Postanowiłem grać brutala do samego końca.

- A co mnie to, do jasnej ciasnej, obchodzi - odparłem, cedząc z namysłem słowa. - To nie mój problem. Kto tu ma zdawać wiosną maturę, ja czy wy?

Dopiero teraz ich naprawdę zamurowało. A ja, z miną pełną bezbrzeżnej obojętności, otworzyłem dziennik i przystąpiłem do czynności urzędowych. Polegały one na głośnym odczytaniu nazwiska i, w przypadku nieobecności delikwenta, wstawieniu do odnośnej rubryki krechy. I tu mnie po raz pierwszy zatkało - pod numerem siedemnastym widniał, nomen omen, Urwis. Dokładniej Urwis Robert.

Odczytałem nazwisko jeszcze raz i poleciłem mu wstać, aby go sobie dokładnie obejrzeć. Nawet pasował do tego nazwiska - chłopię było barczyste, obficie długowłose, odziane w czarną havymetalową kurtkę przyozdobioną błyszczącym żelastwem. Na nieco kwadratowej twarzy błąkał się lekceważący uśmieszek, świdrował mnie przy tym czarnymi, lekko zmrużonymi oczyma. Poczułem się przez chwilę jak bokser, który lada moment usłyszy gong i będzie musiał wyjść z narożnika. Z drugiej strony nie należałem do kretynów tępiących ludzi za wygląd - jeśli ten Urwis ma coś pod kopułką, to... może się dogadamy.

Nie było tylko jednego ucznia, niejakiego Mariusza Niżyńskiego. Klasa nie wiedziała, co się z człowiekiem dzieje - albo tak udawała. Prawdę zawsze mówi się belfrom w ostateczności, gdy nie ma już innego wyjścia.

- Dobra - zakończyłem bezpłodną dyskusję. - Gdyby ktoś z was go spotkał, niech powie, aby czym prędzej wrócił z tych przedłużonych wakacji. U mnie ma przecież czyste konto, zresztą tak jak każdy z was.

Urwis uśmiechnął się ironicznie, nie kryjąc braku wiary co do mej osoby i składanych przeze mnie deklaracji, ale nie miałem czasu na długie dysputy. Musiałem koniecznie sprawdzić, czy początkowe rozpaczliwe wyznanie pulchnej okularnicy istotnie było prawdziwe. Po godzinie już wiedziałem, że nie wszyscy uczniowie to notoryczni kłamcy.

* * *

"Ale czy są dość taktowni, dość wyrobieni i świadomi doniosłości misji, ażeby nauczać? - To najtęższe głowy w stolicy - odparł dyrektor - żaden z nich nie ma jednej własnej myśli; jeśliby zaś i urodziła się w którym myśl własna, już ja przegonię albo myśl, albo myśliciela. To zgoła nieszkodliwe niedołęgi, nauczają tylko tego, co w programach, nie, nie postoi w nich myśl własna. - Pupa, pupa - rzekł Pimko - widzę, że oddaję mego Józia w dobre ręce".

Odłożyłem "Ferdydurke" i uważnie rozejrzałem się dookoła.

Gdyby Gombrowicz powstał z martwych i jakimś zrządzeniem losu wstąpił do naszego pokoju nauczycielskiego, przeżyłby koszmarne deja vu - w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat świat rozpadał się i sklejał kilka już razy, ale polskiej szkoły takie drobiazgi nie ruszają. Na twarzach mych kolegów, starych i młodych, nie widziałem myśli własnych lubo obcych, jeno narastające wkurwienie. Przeważały oblicza złe lub zacięte, często obojętne lub głupkowato uśmiechnięte. Frustraci i nieudacznicy, zrobotyzowane Judymy edukcji. Jezus Maria! - zaskowytało coś we mnie. - Posiedzę tu jeszcze ze trzy lata i też będzie po mnie! Ludzie, ratunku!

Czort wie, czy nie poderwałbym się z obłędem w oczach i nie poleciał z wyciem w kierunku drzwi wyjściowych, gdyby nie siedzący we mnie dialektyk (pracowałem kiedyś u Czerwonych Pająków jako spec od redagowania dzieł Trockiego), który zaraz zaczął rozszczepiać włos na czworo. Tłumaczył cierpliwie, że ci ludzie, podobnie jak uczniowie, to też ofiary szkoły, która ich, kiedyś pełnych entuzjazmu (a może i, psia mać, szczytnej misji?) przeżuła w swych mocarnych szczękach, strawiła w betonowych trzewiach i wypluła jako zgorzkniałych tetryków. To przegrani wojownicy, jeńcy-niewolnicy, których sobie zawłaszczyła i którymi teraz ora od świtu do nocy, płacąc zasiłek wystarczający na biologiczne przetrwanie. I czego, głupku, chcesz od tych ludzi? Mają może tu fruwać pod sufitem i radośnie ćwierkać?

- Panu profesorowi chyba niedobrze? - zapytała czule

Mlawińska, rusycystka, rycząca czterdziestka mająca ambicję wyglądać na pojękującą dwudziestkę. - Może zrobię panu herbaty? Jest pan taki blady...

Widać me duchowe rozterki odbiły się na facjacie, skoro zapłonęła do mnie takim afektem - zrozumiałem, że macierzyńskim.

- Nie, dziękuję - odparłem. - To nic takiego, pracuję u was dopiero drugi tydzień i jeszcze się nie zaaklimatyzowałem.

- Chłopie, nie klimatyzuj się, tylko postaw flaszkę - zawołał Rybak, uczony anglista, namiętny czytelnik "Newsweeka" i polmosowskich nalepek, tak przynajmniej mi życzliwie podpowiedziano. - Jak ma się tu dobrze czuć, skoro się nie zintegrował z kolegami. Przytyk był oczywisty - bez stadnego umoczenia mordy chyba się nie obejdzie.

- OK, men - odparłem. - Zbierz po lekcjach ekipę i skoczymy na jednego.

Rybak wyszczerzył się tak radośnie, jakby trafił szóstkę w totka. Mogłem mu tylko zazdrościć nieskomplikowanej filozofii życia. Chciał coś odpowiedzieć, ale w tym momencie zabrzmiał dzwonek i porwaliśmy się do boju, tym żwawiej, że do pokoju nauczycielskiego zajrzał dyrektor i znacząco chrząknął. Pańskie oko konia tuczy.

W 2a rżnęliśmy tępą brzytwą cierpienia niejakiego Wertera.

Lekcja wlekła się tak ciężko i nudno, że sam najchętniej strzeliłbym palantowi w łeb, byleby poszło szybciej. W pewnym momencie zauważyłem, że szczupła, fertyczna blondynka wpatruje się we mnie z jakiś takim dziwnym, boleściwym błyskiem w oku. Czyżby tak się przejęła dolą nieszczęsnego młodzieńca? E, prędzej boli ją ząb. Wreszcie dziewczyna nie wytrzymała:

- Panie profesorze, czy ma pan żonę?

Tu zatkało mnie tak, że prawie zapomniałem języka w gębie.

- Nnniee... - wykrztusiłem. - Co to ma do rzeczy?

- Bo bym już mogła zacząć cierpieć - wyjaśniło dziewczę, patrząc mi poważnie w oczy. Na litość Boską, w co ja wdepnąłem!

* * *

Rzecz jasna na jednym się nie skończyło - kiedy wyczerpaliśmy moje zasoby, piliśmy za zawartość kieszeni Rybaka, potem wziął nas na piwny wikt Lutyński, germanista dziany, bo obłożony korepetycjami. Wieczór kończyliśmy w "Katakumbach", niedawno otwartym nocnym klubie urządzonym w pomieszczeniach poniemieckiego bunkra, wgryzionego w zbocze jednego z malowniczych wzgórz, uświetniających centrum naszego miasta. Było tu całkiem fajnie - na klub składał się labirynt nisko sklepionych komór, oświetlonych kolorowymi neonami, układającymi się w przemawiające do młodzieży wzorki, tzn. gitary, giwery i trupie czaszki. Grano też czadowo, a powietrze przepełniał dym papierosowy zmieszany z marychą, którą popalano jawnie, choć bez ostentacji. W tłumie oskórowanej młodzi (mój semantyczny neologizm - nie obdartej ze skóry, lecz w tęże odzianej), przyklejonej do długachnych, ciągnących się wzdłuż ścian kontuarów zauważyłem kilka znajomych twarzy.

- Nie wiem, czy to dobre miejsce - zwróciłem się do Rybaka. - Chyba widziałem uczniów z naszego liceum...

- No i co z tego? - prychnął Rybak i pociągnął piwa. - Od dawna jestem pełnoletni i mogę skuć pysk w takim miejscu, w jakim mi się podoba.

- Popieram cię w całej rozciągłości, szanowny kolego - powiedział Lutyński. - To ich zmartwienie, nie nasze. Zawsze mogą sobie pójść gdzie indziej.

Krawczyk, młody matematyk o fizjonomii ascetycznego mnicha, nic nie rzekł, utopił za to nos w pianie, spoglądając ponurym a pożądliwym okiem na dwie małolaty w bardzo kusych spódniczkach. Dekoltu też jakby prawie wcale nie było. Drawczyk oblizał się bezwiednie.

- Czadu, chłopie - powiedział na ten widok Lutyński. - One na pewno nie są z naszego liceum.

- Tak myślisz? - w głosie Drawczyka zajaśniała nadzieja. - Zaraz je tu sprowadzę.

Sam musiałem czym prędzej udać się do toalety, aby zwrócić dług naturze. Gdym tak stał przy pisuarze, oddany rozkoszy odbarczania pęcherza, usłyszałem za sobą kpiarski głos:

- "Dobrze się odlać to jak dobrze wypierdolić"... nieprawdaż, panie profesorze?

Obejrzałem się za siebie - przy drzwiach stał Urwis, z grabami w kieszeniach i arcysympatycznym uśmiechem na twarzy. Dobry humor zdaje się nigdy go nie opuszczał.

- Zegadłowicz, "Motory" - odrzekłem. - Dobry pisarz, tyle że ze świrem na punkcie czerwonych, których kochał głęboko i bezkrytycznie. A z tym odlewaniem miał świętą rację, co każdy może sprawdzić w okolicy piątego piwa.

Urwis wyszczerzył się jeszcze sympatyczniej - niech myśli, że i najkrwawszy belfer też potrafi być równiachą, przynajmniej po pijaku. Odwrócił się i chciał odejść, ale go zatrzymałem.

- Słuchaj, co się dzieje z tym facetem, jak mu tam... Niżyńskim? Minęło już dwa tygodnie od początku roku, a po człowieku ani śladu. Czy on w ogóle chce mieć maturę?

Gdy tylko wspomniałem o Niżyńskim, Urwis gwałtownie spochmurniał. Spuścił wzrok na czubki okutych srebrną blachą martensów.

- Nie mam pojęcia, gdzie jest Marucha - odparł po dłuższej chwili. - Ostatni raz widziałem go na początku lipca. Dziwnie się zachowywał... chyba się czegoś bał. A potem zniknął i nikt go więcej nie widział.

Zapiąłem rozporek i wsadziłem ręce pod strumień bieżącej wody. Ten Urwis mówił coraz ciekawsze rzeczy.

- Chodź, to ci postawię piwo - powiedziałem. - Jesteś, jak mniemam, pełnoletni?

Zaistalowaliśmy się przy jednym z kontuarów, okupowanych przez bandę neopunków czy inną pokrewną subkulturę. Popalali trawę, pili piwo i kiwali się w takt dudniącej w podziemiach muzyki. Urwis zaabonował dwa piwa, które postawił barmam przyozdobiony różową fryzurą z seledynowymi pasemkami. Oczy bolały od patrzenia.

- I co z tym Maruchą? - indagowałem dalej. - Widziałeś go w lipcu... i co?

- Facet najwyraźniej się czegoś bał - ciągnął Urwis. - Zawsze był nawiedzony, poobwieszany talizmamami i kryształami szczęścia... dzień zaczynał od czytania sennika egipskiego, ćwiczył tantryczną jogę, studiował gnozę i cholera wie co jeszcze wyprawiał. Dla mnie był to ewidentny pierdolec na punkcie New Age.

- To się zdarza w naszych niespokojnych czasach - zauważyłem.

- Ale czego się bał?

- Nie wiem. Gadał coś, że chce go dorwać jakiś Gonzo czy ktoś taki... mówił też coś o błyszczakach... chyba.

- Gonzo? Błyszczaki? - nie wierzyłem własnym uszom. - To jakieś nieprzytomne brednie!

Urwis upił łyk utoczonego z beczki piwa i skrzywił się z niesmakiem - mnie z kolei nawet pasowało. Odstawił szklankę i poprosił barmama o butelkowego żywca.

- Tak jakby. Siedzieliśmy w Rynku pod parasolem, kiedy Marucha o tym gadał, ręce mu się trzęsły jak paralitykowi. Naprawdę się bał. A potem, jak mówiłem, facet zniknął i nikt go już nie widział.

- A rodzice? Nie próbowali go szukać, nie zgłosili na policji zaginięcia?

Urwis pokręcił przecząco głową.

- Mało prawdopodobne. Marucha był sierotą i mieszkał z jakąś ciotką sklerotyczką... nie sądzę, aby zauważyła, że facio zniknął. Już przedtem wybywał z domu na całe tygodnie - ale nigdy na tak długo.

- Ciekawe - mruknąłem i machinalnie sięgnąłem po leżącą przed nami paczkę cameli. Dopiero po chwili zreflektowałem się, że przecież rzuciłem palenie przed miesiącem. - Czy ten Marucha nie miał żadnych przyjaciół?

Urwis wyjął mi z dłoni papierosy i sam zapalił. Poczułem w głębi organizmu wilczy głód tytoniu - chwilę jeszcze walczyłem ze sobą, potem poddałem się z wewnętrznym jękiem i sięgnąłem do paczki po camela.

- Niespecjalnie - odparł. - Łaził wiosną za jedną dziewczyną, nazywają ją Łans...

Pierwszy sztach wywołał mdłości, ale następny wydawał się darem bogów - trzeci już tylko herosów, a czwarty w ogóle mi nie smakował.

- Łans? Co za Łans? Jakiś skrót od łani?

- To po angielsku - wyjaśnił Urwis. - O-n-c-e - przeliterował.

Po piątym zaciągnięciu się zgasiłem skurwysyna w popielniczce; tak kończy się wszelki brak konsekwencji.

- Czyli po naszemu "raz" - powiedziałem. - Dlaczego akurat

"raz"?

Uśmiechnął się szelmowsko, pokazując mocno już nadżarte camelami uzębienie.

- Tak trudno się domyśleć? Once to putana wolnoobiegowa, a tę ksywę dali jej dlatego, że ona nigdy drugi raz z tym samym facetem... Takie ma obyczaje.

Musiałem przyznać, że istotnie osobliwe. Kobiecy nihilizm w pełnym rozkwicie - naprawdę żaden z nas nie jest wart drugiego numeru? Wszystko przez te przeklęte feministki, tak przynajmniej gadał Lutyński.

- Widziałem ją dzisiaj gdzieś tutaj... - Urwis zaczął wykręcać szyję, rozglądając się dookoła. - O, widzi pan, tam w kącie, przy tym stoliku w kształcie gitary.

Spojrzałem we wskazanym kierunku - rzeczywiście, przy trzyosobowym stoliku, sama mimo panującego w klubie tłoku, siedziała ciemnowłosa dziewczyna, odziana w obowiązkową skórę. Ukochana Maruchy siedziała bez ruchu, z pochyloną głową, hipnotycznie wpatrzona w stojącą przed nią szklankę z czymś żółtym, pewnie sokiem pomarańczowym.

- Pogadam z nią - oświadczyłem i zlazłem z barowego stołka.

Kiedy usiadłem naprzeciwko, po drugiej stronie ułamanego gryfu, dziewczyna zupełnie nie zareagowała i wciąż patrzyła nieruchomym wzrokiem na szklankę. Była niewysoka, szczupła i gibka, o pociągłej, interesującej nawet twarzy, lekko wystających kościach policzkowych, wąskich, długich egipskich oczach i małym nosku, zdradzającym ruchliwą, żywą naturę. Przypominała żwawą zazwyczaj myszkę, złapaną przez chwilę filoficznej zadumy. Ładna bestyjka - musiałem przyznać chcąc nie chcąc.

Ręce trzymała ułożone równo na blacie, dzięki czemu mogłem podziwiać jej pomalowane na czarno paznokcie, poznaczone srebrnym cętkami. Nadal się nie ruszała. A może jest naćpana? - przyszło mi na myśl. Niestety, tak pochyliła głowę, że nie mogłem dokładniej obejrzeć sobie jej oczu.

- Możemy pogadać chwilę o Niżyńskim? - spytałem. Nie zareagowała, wciąż wgapiona w tę cholerną szklankę. Odsunąłem ją na bok i chciałem mówić dalej, ale w tym momencie dziewczyna wstała, spojrzała na mnie przeciągle, z jakąś kosmiczną wręcz obojętnością, i bez słowa odeszła, znikając w tunelu prowadzącym do sali tanecznej. Porwałem się na równe nogi i rzuciłem za nią. Słabo się jednak orientowałem w katakumbowym interriorze, bo Once zniknęła mi prawie natychmiast z oczu, nurkując w gęstym tłumie, ochoczo gibającym się na parkiecie.

Ciżba rozochoconej młodzi to zresztą pestka w prównaniu z resztą atrakcji - "Katakumby" musiały mieć cholernie bogatego sponsora, który zafundował im tę najnowszą holograficzną zabawkę. Zamiast tradycyjnych stroboskopów pod sufitem wisiały laserowe projektory, produkujące efekty specjalne nowej generacji. Prawdę mówiąc chwilami nie wiedziałem, która z miotających się na parkiecie postaci jest prawdziwa, wszystko tonęło w roziskrzonym, niebieskim oparze, prawie uniemożliwiającym odróżnienie człowieka od projekcji; zostawała metoda prób i błędów - przeszedłem pomyślnie przez figurę wymachującego toporem wojownika Wikingów, ale podobny numer z grecką nimfą już nie wypalił. Panienka syknęła rozzłoszczona i walnęła mnie łokciem w bok. Jak najbardziej realny był także żylasty facet z obrożą na szyi (ech, te neopunki), niezbornie podrygujący na parkiecie na podobieństwo paralityka. Balowicz w stroju Świętego Mikołaja okazał się za to hologramem, co poznałem, gdym go usiłował złapać za brodę. Słyszałem, że niedługo będzie można zamówić takiego holodancera do własnej dypozycji, wprost z katalogu. Tylko jak poradzą sobie z obmacywankami?

Czas jakiś krążyłem tam, usiłując zaglądać w oczy każdej napotkanej realnej czy wirtualnej czarnulce, ale bez rezultatu - od tej całej holodyskoteki można było dostać pomieszania zmysłów. I kiedy już straciłem nadzieję, znowu ją zobaczyłem.

Stała tuż przy przejściu do następnej komory, poza zasięgiem projektorów, rozmawiając z wysokim facetem o wyczyszczonej na glanc czaszce, z kolorową apaszką pod szyją. Once coś mu klarowała, a łysol skinął głową i odszedł na bok. Dziewczyna poszła prosto przed siebie - odczekałem parę sekund i ruszyłem za nią.

Następna sala została przeznaczona dla niepalących i prawie nikogo w niej nie było - także Once. Po przeciwnej stronie zobaczyłem wąski korytarzy, u końca którego widniały wybite w murze drzwi. Przeszedłem przez salę, korytarzyk i złapałem za klamkę. Było to pomieszczenie o najwyraźniej gospodarczym charakterze, nieduża klitka, w której walały się jakieś stare kubły na farbę, stało kilka wysokich metalowych szaf na ubrania. Przyszło mi do głowy, że to może w którejś z nich schowała się dziewczyna. Szarpałem za kłódki, ale żadna nie puściła. Once może i była putaną, ale na pewno nie czarodziejką i nie zdołałaby od wewnątrz zatrzasnąć kłódki. Pokręciłem się tam jeszcze chwilę, oglądając ściany i sufit, ale nic mądrego nie

wymyśliłem. Najprawdopobniej dziewczyna zdołała mi się urwać wcześniej.

Wróciłem do mojego kontuaru, ale Urwisa już tam nie zastałem, widać się znudził jałowym czekaniem. Nie pozostało mi nic innego jak dołączyć do mych zacnych kolegów. Tu zabawa trwała na całego. Rybak, cały rozanielony, patrzył, jak pijaniuteńki w sztok Drawczyk pcha paluchy za czerwony biustonosz blond kociaka, który się tym świetnie bawił. Drugą panieneczkę trzymał na kolanie Lutyński i coś po ojcowsku klarował jej doucha. Całe szczęście, że jutro była sobota i szkolny kombajn nie pracował.

Miałem już tego wszystkiego dosyć - klapnąłem na wolne krzesło i ukryłem twarz w dłoniach.

- Ludzieee... - zabuczałem. - Co ja tu robię?!

Dobiegł mnie szyderczy, przepity śmiech Rybaka.

- Jeszcze nie wiesz? Po prostu razem z nami chcesz doczekać świtu... a potem zdechnąć.

Nie wysilił się na tę odzywkę.

* * *

Marucha nie pokazał się w szkole także w ciągu następnego tygodnia. Stwierdziłem, że jak dla mnie wystarczy i poszedłem ze sprawą do dyrektora. Ten wysłuchał z zafrasowaną miną streszczonych przeze mnie rewelacji Urwisa. Stukał rytmicznie ołówkiem w blat biurka i milczał czas jakiś, zastanawiając się nad czymś intensywnie.

- Wygląda to rzeczywiście na robotę dla policji - powiedział wreszcie. - To już drugi wydadek tego rodzaju, wiosną zniknęła dziewczyna z 3a... Epidemia jakaś czy co?

W tej kwestii byłem równie mądry co i on. Rozeszliśmy się po ustaleniu, że szkoła zgłosi zaginięcie ucznia. Nic rozumniejszego nie przyszło nam do głowy. Nasz edukacyjny kombinat przerabiał rocznie około tysiąca dusz - jedna mniej czy więcej nie sprawiała istotnej różnicy, byle fabryka dalej pracowała. Przy taśmie nie ma czasu na zbędne sentymenty. Henry Ford byłby z nas dumny.

Z dyrektorem rozmawiałem w czasie swojego "okienka" - gdy wyszedłem z sekretariatu, przycisnął mnie organizm - chyba wciąż wydalałem nadmiar piwa z zeszłotygodniowego pijaństwa, które skończyło się o czwartej nad ranem w kawalerce Rybaka. Opuściłem ją po krótkiej chwili, tłumacząc się późną porą i towarzyskimi zobowiązaniami na następny dzień. Choć tak naprawdę to nie byłem ciekaw, co wykręcą ze ściągniętymi z "Katakumb" panienkami - do dwóch śmieszek dołączyła jeszcze jedna punkówa i zapowiadał się szałowy finał.

Skręciłem w stronę męskiego klopa - nie chciało mi się schodzić na parter, do zarezerwowanego dla nauczycieli przybytku. W środku nikogo nie było, zatem bez krępacji władowałem się do pierwszej z brzegu kabiny. Gdy zamierzałem pociągnąć za sznurek wiekowego rezerwuaru, usłyszałem skrzypnięcie drzwi i dwa ściszone głosy. Tknięty bliżej niekreślonym przeczuciem zamarłem z uniesioną do góry ręką. Głosy zbliżyły się, minęły moją kabinę i zatrzymały się w głębi, pod ścianą z graffiti.

- Nie ma nikogo - powiedział jeden, niski i bezbarwny. - Co mówił Marucha? Gdzieś go widział?

Na dzwięk tego imienia postawiłem uszy storcem i wstrzymałem oddech.

- W górach, w schronisku. Pękał, cykor jeden - odpowiedział mu drugi głos, zadziorny i piskliwy. - Mówił, że Gonzo wytypował go do pierwszej fazy ewakuacji, ale on już nie chce. Dlatego prysnął. Gadał, że błyszczaki to diabły... i takie inne. Całkiem go pokręciło.

Zapadła na moment cisza - któryś z nich zapalił papierosa.

- No to skończony frajer - odezwał się ten o bezbarwnym głosie. - Once przecież ostrzegała, że nie można się już wycofać. Sam chciałbym być na jego miejscu, byle z dala od tego syfu. I gdzie on widział błyszczaków? - słyszałem, jak zaciąga się łapczywie i wypuszcza ze świstem papierosowy dym. Nawet do mojej kabiny dotarła kotłująca się nad nimi chmura. Skubańcy ćmili emersony czy inne podobnie siekierzaste świństwo.

- Jak gadali z Gonzem, tak mówił - odparł ten piskliwy. - Jak mieli nie gadać, kiedy to przewoźnicy. Gonzo mówił, że niedługo odleci pierwszy transport na Bandalaj. Cholera, chciałbym się na niego załapać!

Znowu zapadła cisza. Jego kumpel palił w milczeniu, wydmuchując pod sufit smog z emersonów.

- Może jeszcze zdążysz. Dzisiaj wieczorem jest msza i jeśli

Gonzo nie dopadł Maruchy, może kogoś dobierze.

- Nic z tego - właściciel piskliwego głosu nie krył przygnębiania. - Klucznik nie wpuści mnie bez hasła.

- Masz, dziś, facio, szczęście - jego towarzysz wyrzucił wreszcie papierosa i przydeptał go z hukiem. - Spotkałem rano Once i powiedziała mi, zapamiętaj: "tyś jest nauczycielem..."

W tym momencie stała się rzecz straszna - kleisty czad z emersonów opadł raptem spod sufitu, wpełzł do mojej kabiny i tak zakręcił mi w nosie, że ciarki poczułem aż w okolicy pięt. Nim się zdążyłem połapać, kichałem jak oszalały, ledwo mogąc czerpnąć powietrza pomiędzy poszczególnymi atakami. Usłyszałem tylko, jak tamci z łomotem wyprysnęli z klopa - nim się wykaraskałem z kabiny, zniknęli bez śladu gdzieś w głębi szkolnych kazamatów.

Siadłem na zlewie i wyciągnąłem chusteczkę, przeklinając w duchu me nadwrażliwe powonienie. Ci chłopcy najwyraźniej sporo wiedzieli losach Niżyńskiego, a także o Gonzu i tajemniczych błyszczakach. Co mieli na myśli, mówiąc o transporcie na Bandalaj? Nazwa w sam raz dla wesołego miasteczka... Ta czy owak tej budzie działo się coś dziwnego - ale co?

Postanowiłem odłożyć sprawę na później, zwłaszcza że zabuczał dzwonek i trzeba się było szykować do kolejnych bojów. Z 4d rozkładałem na czynniki pierwsze Bułhakowa. O ile to było w ogóle możliwe z ludźmi, których pamięć historyczna sięgała najwyżej zeszłego tygodnia - dla nich zawsze rządził Kwaśniewski, a Wałęsa wydawał im się podobnie mityczną postacią co praojciec Lech. Do takich ludzi miałem kazać o Ewangelii, komunizmie i rosyjskim mistycyzmie... Mimo to wznosiłem się na wyżyny polonistycznego polotu... z których brutalnie strącił mnie w dół widok dwóch kokoszek, naradzających się w kącie nad rozłożonym pod ławką bajecznie kolorowym kobiecym żurnałem. Całym swym belferskim jestestwem zapragnąłem krwi.

- Nisiewicz, kiedy umarł Chrystus? - wystrzeliłem.

Zagadnięte dziewczę gapiło się na mnie bezbrzeżnie zdumionymi i przyrażonymi oczyma.

- Eeee, nnie wiem, panie profesorze - wyjąkała. - Byłam wtedy chora.

Nie, nie trafił mnie szlag ani nie wyskoczyłem przez okno. Podszedłem tylko do niego i popatrzyłem przez przykurzoną szybę na niebo, wysoko, tam gdzie orły i aniołowie, wolne i szczęśliwe. A Bóg nie grzmiał.

* * *

Sprawa z Niżyńskim zaczynała mnie intrygować coraz bardziej. Wiedziałem jedno: wśród młodzieży działał jakiś Gonzo, którego Marucha bał się śmiertelnie, tak że prysnął z domu i zaszył się w górach. Gonzo obiecywał im wycieczkę do tajemniczego miejsca pt. Bandalaj. Urządzali jakieś tajemnicze "msze", do których dopuszczał osobnik określany mianem "Klucznika". Należało mu powiedzieć hasło, którego pierwszą część zdołałem usłyszeć w klopie... przypuszczałem, że jest zawsze aktualne do końca dnia. Ale gdzie mogły się odbywać owe msze i kto jest Klucznikiem? Co znaczyły gadki o "błyszczakach" i "ewakuacji"? Małem przed sobą rebus złożony z samych niewiadomych - nie powiem, to byłoby nawet fascynujące, dla kogoś uwielbiającego rebusy. Nie znosiłem krzyżówek.

Gdy tak to sobie niechętnie obracałem między szypułami mózgowymi, stanął mi przed oczyma następujący obraz: Once rozmawiająca z łysolem w kolorowej apaszce. Chwilę potem dziewczyna zniknęła jakby się zapadła pod ziemię. A może to łysol ją gdzieś wpuścił, pokazał jakieś sekretne wejście? Może "msza" odbywała się w "Katakumbach"?

Hipoteza powyższa była równie dobra jak każda inna. Ba, więcej, okazała się wręcz znakomita, jako że nie zdołałem wymyśleć nic innego. Pozostała jeszcze jedna niewiadoma - hasło. Mieliłem je w mózgu od momentu wyjścia z klopa: "tyś jest nauczycielem..." To wyglądało na początej jakiegoś zdania, a raczej cytatu. Nie mogłem się opędzić od wrażenia, że kiedyś już coś podobnego czytałem - ale u kogo?

Po powrocie do domu rozłożyłem na podłodze mą podręczną bibliotekę i ryłem w stosie książek blisko pięć godzin, przerzucając wszystkie moliwie leksykony, księgi cytatów, encyklopedie, o Biblii nie wspominając. Bez rezultatu jednak - im dłużej gmerałem w książkach, tym większej nabierałem pewności, że czytałem kiedyś to zdanie. Ale źródła nie byłem w stanie odszukać.

Pomógł mi przypadek - kiedy zrozpaczony wygarniałem półkę z filozofami, na podłogę sfrunęło "Tako rzecze Zaratustra" Nietzschego. Książka otwarła się grzbietem do góry. Podniosłem ją, machinalnie zacząłem kartkować, podczytując przypadkowe akapity. Odnośny cytat wskoczył mi wprost do głowy: "Gdyż zwierzęta twe wiedzą wszak, o Zaratustro, kim jesteś i stać się musiałeś: patrz, t y ś j e s t n a u c z y c i e l e m w i e c z n e g o w r o t u - oto twe przeznaczenie!"

Tyś jest nauczycielem wiecznego wrotu - tak z pewnością musiało brzmieć hasło otwierając wrota, których pilnował Klucznik. Zatarłem z uciechy ręce i usiadłem w fotelu. Dobijała właśnie ósma wieczorem - jeśli dobrze pamiętałem, Once zniknęła mi wówczas około jedenastej, miałem więc trochę czasu. Przetarłem zmęczone przeglądaniem papierzysk oczy i spojrzałem w wiszące na przeciwległej ścianie lustro. Patrzył na mnie stamtąd okularnik grubo po trzydziestce, o nieco zmęczonym, ale dość inteligentnym wyglądzie, znamionującym człowieka, który skończył w terminie studia, oszczędzał się w piciu i dość wcześnie wyrobił sobie pogląd na życie. Czy kogoś takiego Klucznik wpuściłby gdziekolwiek?

Potrzebowałem pomocy, i to natychmiast. Sięgnąłem po telefon

i wykręciłem numer Urwisa.

* * *

Facet naprawdę zrobił co mógł - w ciężkim znoju uwijał się dobrą godzinę, aby wytrząsnąć mnie ze skóry nobliwego belfra. Efekt jego działań mogłem teraz podziwiać w prostokątnym lustrze, wiszącym nad najdłuższym w "Katakumbach" kontuarem. Znad baru spoglądał ku mnie z miną lekko pogardliwą ubrany w skórę żigolak, z włosami ciasno przylepionymi brylantyną do czaszki i przyciemnionymi okularami na nosie, pobrzękujący niklowanym żelastwem, jako że Urwis pożyczył mi swą kurtałę. W tym przebraniu nie poznałaby mnie własna matka, a cóż dopiero mogący się kręcić po klubie licealiści. Dopiłem piwo i zerknąłem w bok, na drugi koniec kontuaru, gdzie siedział łysol, domniemany Klucznik, tym razem przyozdobiony apaszką w kolorze jasnoseledynowym. Obserwowałem go od dobrego kwadransa. Nie bez rezultatów.

Co trzy, cztery minuty podchodził do niego chłopak lub dziewczyna - raz była to para - i pochylając się ku niemu mówili coś cicho samymi kącikami ust. Łysol kiwał głową, potem lustrował każdego uważnie, wreszcie na moment pokazywał coś, co trzymał ukryte we wnętrzu dłoni. Młodzi ludzie, gdy tylko to zobaczyli, odwracali się na pięcie i maszerowali w kierunku sali dyskotekowej. Czyżbym psim swędem trafił na właściwy trop?

Ostawiłem szklankę, rzuciłem barmanowi zmięty banknot i nieśpiesznie podszedłem do łysola. Gdy stanąłem tuż przed nim, na sekundę obrócił na mnie spojrzenie bladych, prawie bezbarwnych oczu, po czym jego wzrok zaczął błądzić po pomalowanym w biało-czarne pasy suficie.

- Tyś jest nauczycielem wiecznego wrotu - wyszeptałem, starając się zachować kamienną twarz.

Wzrok łysola znowu spoczął na mojej osobie - odniosłem nieprzyjemne wrażenie, że tym razem przygląda mi się odrobinę za długo. Wreszcie otworzył dłoń - przed oczyma błysnęły mi wymalowane fosforową farbą cyfry. Nic wymyślego, trzy szóstki, 666. Łysol zamknął dłoń i przestał się interesować moją osobą. Powinienem czym prędzej zniknąć, tak jak inni jego klienci. Ale gdzie oni znikali?

Pozostał mi jeden sposób - zaczaić się gdzieś w kącie i zobaczyć, dokąd pójdzie następny klient Klucznika. Bo Łysol był nim bez wiątpienia, skoro w taki właśnie sposób zareagował na hasło. Problem w tym, że na miejsce jednej niewiadomej wskoczyła druga - do czorta, co mogły znaczyć te trzy szóstki? Czyżbyśmy bawili się w satanistów?

Po czterech może minutach podeszła do łysola młodziutka punkówa - chyba ta sama, którą zgarnął swego czasu Rybak z Lutyńskim - szepnęła coś łysolowi, ani chybi hasło, skoro pokazał jej wymalowany na dłoni numer. Dziewczyna odwróciła się i ruszyła w kierunku parkietu. Tym razem nie pozwoliłem, aby delikwentka zniknęła mi w kotłującym się tam realno-wirtualnym tłumie. Tak jak przypuszczałem, przeszła do sali dla niepalących

- siedziała tam jakaś parka i migdaliła się do siebie, poza tym było pusto. Punkówa dotarła do drzwi na końcu korytarza - prowadziły do, jak pamiętałem, podręcznego składziku - otworzyła je i zniknęła w środku. Podrapałem się w zamyśleniu po brodzie i nieśpiesznie podążyłem za nią.

W środku oczywiście nikogo nie było, paliło się tylko matowe, mrugające światło z dogorywającej świetlówki. Poza tym to co przedtem - kubły z resztkami farby i metalowe szafki na ubrania. Punkówa rozpłynęła się w powietrzu - albo została stąd teleportowana. Może od razu na Bandalaj?

Rozwiązanie okazało się znacznie prostsze. Kiedy obmacywałem ściany pomieszczenia, szukając ukrytych drzwi czy zapadni, szarpnąłem przypadkowo za szafkę. I wtedy cały ich rządek z ledwo słyszalnym zgrzytnięciem odsunął się od ściany, odsłanając stalowe, błyszczące drzwi, bez klamki i zamka, za to z wmontowanym na wysokości oczu cyfrowym programatorem.

A więc tak to sobie wymyślili - uśmiechnąłem się pod nosem i trzykrotnie nacisnąłem szóstkę. Drzwi musiały być świetnie naoliwione, ponieważ sekundę później wręcz zapadły się przede mną, odsłaniając wilgotny i mroczny korytarz. Chwilę dumałem jeszcze, zastanawiając się, czy gra jest warta świeczki, po czym postąpiłem krok do przodu. Usłyszałem zgrzyt zasuwających się na swoje miejsce szafek i zostałem sam, w ciemności.

* * *

Prowadziły mnie ręce. Setki dłoni, małych i dużych, umaczanych w zielonej fosforycznej farbie, odbitych na ścianach, podłodze i suficie. Szedłem ostrożnie w głąb korytarza, a dłonie wyskakiwały ku mnie z ciemności, rozczapierzone i niemo krzyczące. Mmrowiły się całymi stadami, niczym widmowy ślad pod gnających na oślep do przodu diabelskich małpach. Często zaczynały się na podłodze, biegły po ścianie i znikały na suficie, aby po parunastu krokach pojawić się znowu na ścianie. Czasem znikały na dłużej i szedłem wówczas w całkowitej ciemności, rozjarzonej tu i ówdzie pojedynczymi kroplami fosforycznej farby.

I wtedy usłyszałem jego śpiew.

A raczej pieśń bez słów - modulowany, nieartykułowany jęk, który grubiał, cieniał i zanikał, wznosząc się i opadając w niesamowitej melodii. Gardło, które go wydawało, musiało mieć nieludzkie wręcz możliwości, ponieważ chwilami czułem ból w uszach lub wibrowanie przepony, tak jakby tajemnicy śpiewak potrafił skakać po całym paśmie, włącznie z ultra i infradźwiękami. Nie to jednak najbardziej zadziwiało - w tym głosie było coś... przerażającego i fascynującego zarazem. Pieśń bez słów opowiadała o grozie świata, smutku samotności, pełna na przemian żalu i wściekłości. Była to skarga, wyrzut i wezwanie - huczało mi ogłuszająco w głowie, mącąc myśli i zmuszając, abym dążył ku jej źródłu... coraz szybciej i szybciej, na oślep i bez opamiętania. Jak ćma ku światłu.

Ocalił mnie przypadek - galopowałem przez zupełnie już czarny tunel, z łbem rozwibrowym kotłującymi się pod czaszką dźwiękami, machając jak wariat rękami, ale na szczęście me szpanerskie pikolaki nie nadawały się do takich sprintów. Zahaczyłem czubkiem buta o grudkę gruzu i walnąłem jak długi na betonową posadzkę. Klatkę piersiową poraził mi piekielny ból, straciłem oddech, ale też przestałem słyszeć ten piekielny jazgot. To mi pozwoliło się pozbierać. Resztką sił odwróciłem się na plecy i leżałem tak przez dłuższą chwilę, usiłując złapać trochę powietrza i zebrać myśli. W tym momencie śpiew ucichł jak ucięty nożem.

Poleżałem tak sobie jeszcze przez minutę albo dwie, potem powoli, trzymając się ściany, dzwignąłem się na nogi. Panowała całkowita cisza - gdzieś przede mną błyszczał jaskrawy czerwony punkt. Zacząłem iść w tym kierunku, a punkt stopniowo się powiększał, przybierając kształt dłoni - ogromnej łapy wielkoluda, nasmarowanej czerwoną forforyczną farbą na

zamykających tunel drzwiach. Znalazłem wmontowny we framugę podświetlony programator - trzy razy nacisnąłem szóstkę. Szczęknął zamek i drzwi samoczynnie uchyliły na jakieś dwadzieścia centymetrów. Ostrożnie wsunąłem się do środka.

Znajdująca się z nimi salka, nisko sklepiona i jaskrawo oświetlona rtęciową żarówką, mogła mieć ze dwadzieścia metrów długości i może sześć, siedem szerokości - na rozłożonych na betonowej podłodze karimatach siedziało kilkanaście młodych osób płci obojga, zupełnie zamarłych w pozycji lotosu, ani chybi wprowadzonych w trans. Ale nie oni okazali się najbardziej interesujący, lecz ci, co stali na niskim podeście pod przeciwległą ścianą. Dokładniej stała tylko Once, z tyłu, za oparciem inwalidzkiego wózka, w którym siedział... nie wiem dlaczego, ale od razu poznałem, że mógł to być jedynie Gonzo.

Przede wszystkim w oczy rzucała się jego twarz - olbrzymia, czerwona i nabrzmiała, jakby opuchnięta, obrośnięta rzadką, bezbarwną szczeciną, o szerokich, gumiastych ustach i dla odmiany małych, świńskich oczkach - nawet z tej odległości widziałem, że miały charakterystyczne dla albinosów czerwone tęczówki. Ten monstrualny łeb był osadzony na solidny, byczym karku, wyrastającym z nabitego, dobrze umięśnonego torsu. Prawdziwy szok jednak przeżyłem dopiero wtedy, gdy opuściłem wzrok niżej - masywny tors przechodził w nie mniej altletyczne brzuch, ale dalej... dalej były nóżki trzyletniego może dziecka, długości najwyżej trydziestu paru centymentrów, obute w małe, dziecinne buciki, w oczywisty sposób niezdolne do uniesienia potężnej reszty.

Gonzo na oko mógł mieć nie więcej jak czterdzieści, czterdzieści pięć lat. To mi nawet pasowało - na początku lat sześćdziesiętych rozprowadzano w Europie pewien środek uspokajający, talidomid, mający w intencji producenta szczególnie wspomagać kobiety w okresie ciąży. Ów pono rewelacyjny specyfik w istocie był wysoce mutagenny, co się dobitnie okazało w momencie, gdy na świat zaczęły przychodzić dzieci ze zdegenerowanym kończynami, albo i bez nich. W Polsce, zanim go wycofano z aptek, zdarzyło się kilkaset tego typu przypadków. Czy Gonzo był jednym z nich?

Tego oczywiście na pewno wiedzieć nie mogłem, w każdym razie widok olbrzyma osadzonego na nogach karła czynił piorunujące wrażenie. Kaleka podniósł do góry rękę - zaiste ogromną, z widocznymi odciskami od prowadnicy wózkowego koła - i wtedy zniknął.

Ta sala też została uzbrojona w laserowe projektory - w miejscu, gdzie siedział Gonzo, pojawiła się czerwona, nieznacznie drgająca kula, powiększająca się błyskawicznie. Spuchła tak, że zajęła całą ścianę, stając się czymś w rodzaju wypuczonego ku widowni ekranu. Pojawiły się w niej obrazy - różne, przeważnie fragmenty kronik z przemawiającym Hitlerem i Stalinem, kolumnami wozów ciągnących przez płonący step, stadami samolotów niszczących w dywanowym nalocie miasto... i twarze, krzyczące, ryczące i zapłakane, wykrzywione przerażeniem i zalane krwią, twarze polityków, wodzów, katów i ich ofiar. Pulsował ten mix niczym jakiś koszmarny teledysk, sharmonizowany z głosem Gonza. Nie tyle głosem, co tubalnym, chrapliwym szeptem, dobrze wszak słyszalnym, bo dobiegającym z ukrytych w ścianach głośników.

- Mówią wam, że świat opiera się na porządku, a gdzie nie spojrzycie, widzicie chaos. Mówią wam, że musicie się przystosować, a wokół widzicie przystosowanych, którzy są martwi. Mówią wam , że nie wolno tego czy tamtego, a wszystkie zakazy są łamane przez zakazujących. Każą wam waczyć z grzechem, a sami grzeszą i nienawidzą mówiąc o miłości. Ten świat tonie w fałszu i obłudzie, a nikt nie ma odwagi powiedzieć prawdy. Nasze dusze są zniewolone i błądzą w ciemności.

Kulisty ekran stał się naraz całkowicie biały - koszmarne obrazy zniknęły, zastąpione przez trójwymiarową, krystaliczną, wypełnioną światłem przestrzeń, z ledwo widocznym horyzontem. Przypominało to ciągnące się w nieskończoność pole lodowe. Ktoś po nim szedł, zbliżając się coraz szybciej.

To był Gonzo - tak musiał o sobie śnić, jako o smukłym, wysportowanym, w pełni sprawnym mężczyźnie. Zdecydowanie stawiał kroki, jak człowiek, który wie, czego chce i co robi. Wreszcie, gdy miał już jakieś trzy metry wysokości, wypełnijąc sobą kulę, przystanął - w ręku trzymał oprawną w skórę książkę, którą otworzył i zaczął czytać, melorecytując:

"O duszo ma, jam cię wyzwolił ze wszystkich starych zakamarków, omiotłem z ciebie pył, pajęczynę i mroki.

O duszo ma, omyłem cię z drobnej wstydliwości i podmówiłem, abyś naga w oczach słońca stanęła.

Nawałnicą, która zwie się "duchem", zadąłem ponad twem rozfalowanem morzem; wszystkie chmury zdmuchnąłem precz, zdławiłem nawet tego dławca, co się "grzechem" zowie.

O duszo ma, nadałem ci prawo powiadać "nie!" jako nawałnica, i głosić "tak!" jako się jasne głoszą niebiosa: oto jesteś mi cicha jak światło, i cicha przechodzisz przez nawałnicę przeczenia.

O duszo ma, zwróciłem ci wolność nad wszystkiem, co stworzone i jeszcze nie zdziałane: któż zasię zna, jako ty znasz, rozkosz rzeczy przyszłych?"

Robiło to, nie przeczę, pewne wrażenie, zresztą, czym miał im przyładować, jeśli nie "Zaratustrą"? - ledwo powstrzymałem wybuch lekceważącego rechotu, wciskając kułak w gębę. Nietzsche znowu wracał do łask, żyliśmy przecież w epoce wprost wymarzonej dla podobnych mu immoralistów. Czy o to chodziło Gonzowi, gdy mówił o "wiecznym wrocie"? Idee piewcy nadczłowieka wiecznie żywe... A może sukinkot ma się awatar samego filozofa?

Holograficzny guru przerwał czytanie i wydało mi się, że spojrzał wprost na mnie - wciąż stałem tuż przy drzwiach, z dłonią przy ustach, skrywając keretyński uśmieszek. Oczywiście nie mógł mnie widzieć, ale na wszelki wypadek czym prędzej usiadłem na najbliższej macie.

- Tyle Fryderyk Nietzsche. Ja zaś powiadam wam, nie ma grzechu, są tylko przypadki. Nie ma ładu, a jedynie okoliczności. Ta planeta umiera i nic na to nie można poradzić. Jesteśmy zatruwani chemikaliami i oszukiwani przez polityków. Fałszywi prorocy przemawiają do was z gazet i telewizji, wytykają ludziem grzechy, a nie widzą własnych. Powiadam wam, czas się zbliża, nadchodzi koniec tej Sodomy, utonie w oceanie ognia i siarki. Wiem, że z centrum galaktyki zdąża ku nam strumień antymaterii, wypalając przestrzeń kosmiczną. Dni tej planety zostały już policzone. Ocaleją wybrani, których ze sobą zabiorę. Nasi bracia z kosmosu przyślą ratunkowe statki, dzięki którym niektórzy z nas, ci naprawdę czyści i gotowi, będą mogli opuści ten skazany glob. Bądźcie cierpliwi, już niedługo. Zbliża się dzień, w którym powiodę was za sobą do nowego świata. Tam nastanie dla nas czas wyzwolin i obmyjemy nasze dusze w blasku nowego słońca. Wasza nowa Ziemia krąży wokół gwiazdy Barnarda, jest dziewiczym globem, który możemy urządzić po swojemu, od nowa. Zaczniemy jeszcze raz, na zawsze wyrzekając się gniewu i nienawiści.

Gdy to mówił, systematycznie malał - pole lodowe pękło z trzaskiem i zapadło się w głąb. Kulisty ekran zalała optymistyczna, szmaragdowa zieleń - wyłaniały się z niej fantazyjne drzewa, o postrzępionych koronach, podobne trochę do paproci. Gonzo, wreszcie mniej więcej naturalnego wzrostu, przechadzał się między nimi nieśpiesznie. Spod jednego z drzew wylazło świerszczopodobne stworzenie o wielkich, owadzich oczach, które na widok człowieka pisnęło przeraźliwie i dało nurka z powrotem w gąszcz.

- Bandalaj to planeta przyjazna dla człowieka, nie ma na niej groźnych, agresywnych form życia - perorował Gonzo. Szedł dalej, omijając kolejne drzewa i pierzchające mu spod nóg błonkoskrzydłe stwory, aż dotarł do skraju lasu, skąd rozpościerał się widok na płaską nieckę otoczoną niewysokimi wzgórzami, środkiem której płynął strumień - krajobraz jak z landszaftu babuni. Niebo miało szmaragdowy odcień, co zapewne odwierciedlało osobliwe widmo emitowanego przez gwiazdę Barnarda światła. - Ta dolina czeka, aby uczynić z niej Nowy Eden. Będzie to modelowy świat, bez gniewu, zła, nienawiści, stworzony przez tych, których wybiorę. Już wiem, kto z was jest wart, aby uczestniczyć w tym nowym początku.

Ze wszystkich znaków na niebie i ziemi jasno wynikało, że mam do czynienia z newage'wą sektą - z gatunku tych obiecujących ucieczkę do nowego świata. Gonzo to po prostu kolejny guru, wciskający młodzieży kit o tym, jaki to świat jest okropny - na to zawsze można znaleźć klientów, złaknionych słów z krynicy "prawdy". Pytanie dnia: czy jest niebezpiecznym, cynicznym draniem, czy tylko nawiedzonym idiotą? Co mógł mieć wspólnego ze zniknięciem Niżyńskiego? Czy kaleka może być zabójcą albo porywaczem? Może on sam nie, ale gdyby mu pomagał, dajmy na to, Klucznik? Bardzo mi się też nie podobały te ilustrowane gadki o dziewiczym świecie krążącym wokół gwazdy Barnarda. To miała być owa tajemnicza Bandalaj?

Pozostawała jeszcze sprawa tej niesamowitej oprawy - po co facetowi konspiracja, cyfrowe zamki, ukryte kazamaty i wreszcie kosztujący majątek sprzęt do holoprojekcji? Coś mi tu zgrzytało, a siódmy zmysł szeptał do ucha, że powinienem się temu Gonzowi dokładniej przyjrzeć. Facet niewątpliwie był tego wart. W końcu miał być ojcem-założycielem nowej ludzkości.

Rajska dolina otwierała się tymczasem przed mymi oczyma niczym skarbiec legendarnego Ali Baby. Czegóż tam nie było?! Niebieska, falująca łagodnie trawa, bajecznie kolorowe krzewy o strzępiastych liściach, stwory przypominające ni to rośliny, ni to zwierzęta, ściekająca ze skał krystaliczna woda - projekcję zakończył sielki widoczek Gonza, spacerującego nad brzegiem złotawego ruczaju z Once. Trzymali się czule za ręce, jak para kochanków. Ten holofilm musiał im zrealizować spec od turystycznej reklamy.

- Listę zakwalifikowanych do pierwszego transportu zakomunikuje wam Once - guru wskazał na dziewczynę - Zostawcie w domu listy, że wyjeżdzacie na długo... ci, którzy mają paszpor-ty, niech piszą, że za granicę. Ani słowa o tym, jak się sprawy mają naprawdę.

To już mi się zupełnie nie podobało - ale w tym momencie pro-jektory zgasły i znowu widziałem podest wraz z siedziącym na wózku kaleką. Gonzo wydał z siebie krótki, skrzekliwy dźwięk - przez nieruchomą do tej pory publiczność przebiegł dreszcz, zas-tygłe w pozie lotosu sylwetki zafalowały jakby pod podmuchem gwałtownego wiatru. Kilka osób podniosło się ociężale i zmierza-ło ku wyjściu.

Wyglądało na to, że "holomsza" dobiegła końca. Ludzie wstawa-li z podłogi, poszeptując między sobą - ja sam rozglądałem się rozpaczliwie, szukając miejsca, gdzie mógłbym się schować. Chciałem jeszcze popatrzeć sobie na Gonza i posłuchać, czy powie coś ciekawego, zwłaszcza o tym, jak zamierza przetransportować szczęńliwych wybrańców do tego nowego świata. Po prawej stronie, blisko drzwi, dostrzegłem wąską, ale głęboką wnękę: kiedyś mu-siał tam wisieć sprzęt przeciwpożarowy, co poznałem po hakach na siekiery i gaśnice. Pozostawało poczekać na właściwy moment - akurat przy wyjściu utworzył się mały korek, przystanąłem, niby to czekając, aż się rozładuje - po czym, mając za plecami wnękę, cofnąłem się tam w chwili, gdy wychodzący znikali w drzwiach. Trzasnął zamek i zapadła cisza, którą przerwało skrzypienie źle naoliwionego wózka. Gonzo gdzieś odjeżdżał.

Potem zgasło światło i zgrzytnęły drzwi, ale nie te wyjścio-we, tylko inne, w pobliżu podestu, z którego przemawiał Gonzo. Wychyliłem się zza krawędzi muru i zerknąłem tam jednym okiem - zobaczyłem podającą z boku ukośną smugę światła. To tam musiał zniknąć kaleki guru. Mogłem teraz robić dwie rzeczy: albo wrócić do "Katakumb", albo zobaczyć, co jest za tamtymi drzwiami.

Nie było to nic specjalnie rewelacyjnego, małe, prawie iedal-nie kwadratowe pomieszczenie, oświetlone gołą żarówką. Dawniej mógł to być podręczny skład amunicji czy coś w tym guście. Przez szeroką na dwa palce szparę widziałem siedzącą pod ścianą w po-zycji lotosu Once, pogrążoną w medytacji. Gonza nie dostrzegłem, jedynie fragment koła i jego czerwoną łapę, spoczywającą na po-ręczy wózka. Ale był tam ktoś jeszcze, ktoś, z kim on rozmawiał.

Nie brzmiało to jak któryś ze znanych mi choćby ze słyszenia języków - w ogóle nie był to język. Odbierałem to jako basowe murmurando, które momentami cichło, przechodząc w kłujący uszy pisk. Gonzo operował na granicy słyszalnego pasma - nie miałem pojęcia, że ludzkie gardło jest w ogóle do tego zdolne. Trwało to nie dłużej jak dwie, trzy minuty, potem Gonzo zamilkł, a czerwona ręka zacisnęła się kurczowo na poręczy. Odpowiedziano mu w tej samej chwili, gładko i bez wysiłku - w uszy zakłuło mnie tak, że z całej siły zatkałem je kciukami, z mizernym skut-kiem. Na szczęście trwało to krótko, Gonzo pisnął coś w odpowie-dzi, a jego łapa skurczyła się kilkakrotnie.

Musiałem wiedzieć, z kim rozmawia - przystawiałem się do szpary tak i owak, ale nie byłem w stane dojrzeć nic więcej nad medytującą pod ścianą Once - której wpadające w ultradźwięki piski zdawały się wcale nie przeszkadzać - i fragmentu inwalidz-kiego wózka Gonza. Wpadło mi do głowy, aby ostrożnie poszerzyć szparę, ale przy tym stanie zawiasów równie dobrze mógłbym ude-rzyć w kościelne dzwony. Mogłem też po prostu otworzyć drzwi na oścież.

Tamci drgnęli i spojrzeli na mnie jednocześnie, jak sprzężone ze sobą automaty. W pierwszej chwili można było ich wziąć za do-brze prosperujących biznesmenów - w świetnie skrojonych garni-turach, nieskazitelnie białych koszulach i gustownie dobranych krawatach. Wgapiali się we mnie dwiema parami czarnych okularów. Patrzyliśmy na siebie niemo, a ja gorączkowo zastanawiałem się, co było z nimi nie tak.

Oni błyszczeli. Mienili się wszystkimi kolorami tęczy. Bardzo dyskretnie, ale widocznie. Byli czymś pokryci, jakby przeź-roczystym śluzem, który po nich pełzał - po twarzach, rękach i ubraniu - przemieszczając się nieśpiesznie, tworząc zacieki, za-kola i strużki, mieniące się w świetle żarówki. Któryś z nich kwiknął ostrzegawczo i śluz zniknął, wessany w głąb ciała. Nie czekałem na więcej, obróciłem się na pięcie, zastrzasnąłem z hu-kiem drzwi i pobiegłem w ciemność.

Nikt mnie nie gonił.

* * *

Urwis słuchał i wcale się nie śmiał. Przeciwnie, wysłuchiwał moich rewelacji z twarzą napiętą i zaniepokojoną. Dwa razy kazał mi powtórzyć, jak wyglądali tamci dwaj.

- To ani chybi te błyszczaki - podsumował. - Jakim cudem zdo-łał im pan prysnąć?

- Nie mam pojęcia - siorbnąłem łyk gorącej kawy. - Leciałem przez tunel jak wariat, nigdy jeszcze nie czułem takiego pietra. Nagle jakimś cudem znalazłem się w przedsionku, tym schowku na farby. Wyszedłem stamtąd i wmieszałem się w balujący tłum. Nikt nie próbował mnie zatrzymywać.

- Hm, ciekawe - mruknął Robert i krytycznie przyjrzał się swojej kurtce, mocno nadwerężonej po tym, jak padłem na glebę w tunelu. - I co ma pan zamiar z tym zrobić?

Sięgnąłem po dzbanek i dołałem sobie kawy. Dochodziła piąta rano i nie warto było się już kłaść.

- A co ja mogę zrobić? - spytałem retorycznie. - Zapewne, wiele rzeczy. Na przykład pójść na policję i opowiedzieć im o wszystkim. Będą zachwyceni mymi rewelacjami o Gonzo, błyszcza-kach i pomyśle szkolnej wcieczki do gwiazdy Barnarda, po czym, jak znam życie, wezwą speców od kaftanu bezpieczeństwa. A jak będzie zachwycony dyrektor? Nie każdemu zdarza się zatrudnić śniącego na jawie fantastę... Człowiek ten nie wygląda mi na

zwolennika tez Danikena.

- Czyli nic nie możemy zrobić - podsumował prostodusznie Urwis.

- Niezupełnie - na stoliku leżała otwarta paczka cameli, ale dzielnie zwalczyłem pokusę, aby zapalić. - Potrzebujemy więcej informacji. To mi wygląda na naprawdę dużą układankę, a znamy tylko niewielki kawałek.

- Chce pan znowu iść do podziemi? - spytał.

- Nie dadzą się nabrać drugi raz na ten sam numer - wstałem, wyjąłem z szuflady biurka nikotyzowaną gumę do rzucia i wrzuciłem do ust. - A gdyby tak spróbować zadziałać coś z tą Once? Ta mała wiedźma musi sporo wiedzieć. Chciałbym z nią porozmawiać. Znajdź ją i powiedz, że wiem dużo, chcę się układać - na pewno mnie skojarzy z typem, który wypytywał ją o Niżyńskiego. Zasugeruj jej, że sporo się dowiedziałem o Gonzo i jego sprawkach, ale to wcale nie znaczy, że muszę o tym kłapać dziobem na policji. To na pewno zainteresuje i ją, i jej pryncypała. Powiedz, że najpierw chcę z nią o tym pogadać. Jak tylko zostaniemy sami, wycisnę z tej czarownicy wszystko, mam swoje sposoby...

Nie zauważyłem, kiedy się zaczął śmiać. Zatykał co prawda gębę kułakiem, ale niewiele to pomagało - rechotał coraz głośniej.

- Powiedziałem coś śmiesznego? - spytałem zimno.

- Owszem - przestał i przez chwilę łapał oddech. - Każdy kuty na cztery nogi belfer ma w sobie coś z inkwizytora. Nawet jeśli zgrywa superluzaka.

* * *

Dzień następny okazał się najgorszy w mojej dotychczasowej szkolnej karierze. W gruncie rzeczy jestem fanatykiem spania, zdrowy sen przedkładam nawet nad satysfakcjonujące spółkowanie - czego nigdy nie potrafiły zrozumieć moje partnerki, stąd pewnie tak duża rotacja w mym życiu uczuciowym. Od rana tedy podpierałem powieki zapałkami i tłumiłem ziewanie, czym

wzbudzałem entuzjazm Rybaka, który patrzył na mą wymiętą facjatę z nieskrywanym zadowoleniem - pewnie wyczuwał we mnie potencjalnego kompaniona w nocnych eskapadach.

- Coś kolega mizernie dziś wygląda - zauważył Lutyński. - Cóż to się stało? Pewnie jakaś hulanka, co?

- Skądże, całą noc pisałem konspekty - odparłem. Rybak i Drawczyk jak na komendę ryknęli śmiechem. Anglista mrugnął do mnie porozumiewawczo i uczynił ręką gest, jakby odkręcał zakrętkę. Odwróciłem się do niego plecami.

- A może to miłość? - zapytała Mlawińska. - Ach, liubow krasiwaja, liubow priaklataja... - Zajrzała mi głęboko w oczy, ale udałem durnia. Czekałem na dzwonek jak na zbawienie.

Wchodząc do klasy potknąłem się o czyjść rzucony w przejściu tornister.

- No, ktoś tu chce, żebym się zabił! - warknąłem. Nie czekałem długo na odzew.

- Wszyscyyy! - zawyło chóralnie. Popatrzyłem na nich z niedowierzaniem, ale miny 2a nie pozostawiały co do tego żadnych wątpliwości.

- Dziękuję za szczerość - odparłem, grzmotnąłem dziennikiem o biurko i zasiadłem na profesorskim tronie. Chciało mi się wszystkiego, poza nauczaniem - najchętnej wbiłbym się w jakieś miękkie (acz bez przesady) i rozległe wyrko. Tak naprawdę to przysnąłbym i na nieoheblowanej desce, byleby z dala od tego miejsca i tych życzliwych mi dzieci.

Zlustrowałem ich niechętnie. Trzydzieści jeden sztuk uczniów rzekomo chciwych mej wiedzy. Tak naprawdę to i oni woleliby być gdzie indziej. Może w dyskotece, a może w bramie, gdzie bez przeszkód odbiliby po jabolu albo przypalili trawę? Na pewno nie tutaj, że mną i "Królem Olszyn", którego mieliśmy razem wałkować.

To mi przypomniało o Gonzo. Błyskawicznie otrzeźwiałem - ciekawe, ilu z tej klasy chodzało na jego holograficzne "msze"? Patrzyłem na nich ponuro, usiłując odgadnąć to z oczu. Przeszywani mym badawczym wzrokiem spuszczali głowy, udając, że czytają tekst wiersza lub przeglądają notatki. Aż w drugiej ławce trafiłem na Joannę Merny, osóbkę bezczelną, wygadaną i ze skłonnością do nazbyt wyesponowanych dekoltów. Ta wytrzymała me spojrzenie bez mrugnięcia okiem.

- Co pan taki ponury? - zapytała. - Nic by się panu nie stało, gdyby pan nas choć trochę lubił.

Zanim zdążyłem się zastanowić, już mówiłem:

- Nauczyciel nie jest po to, aby się z ucznami lubić, tylko aby dawać im w dupę.

Zamilkłem, sam zdumiony tym, co oświadczyłem.

- Zboczeniec! - pisnęła Merny, a klasa, zbulwersowana, zaszemrała jak wzburzone morze. Cholera, chyba przesadziłem.

- Ma pani coś przeciwko sadystom? - zreplikowałem. - Sadyzm to przecież na dobrą sprawę "inny" rodzaj miłości. Jedynie trochę bardziej... bolesny.

Ktoś zapukał do drzwi, które zaraz potem uchyliły się i w szparze zobaczyłem podsiniaczone i niewyspane oko Urwisa. Kiwnął na mnie palcem. Wyszedłem na korytarz.

- Przyjdzie do pana dziś wieczorem - powiedział. - Miał pan rację, nie wyglądała na zaskoczoną.

Podziękowałem mu skinieniem głowy i wróciłem do klasy. Joanna Merny patrzyła na mnie z takim osłupieniem i przerażeniem, jakby widziała powstałego z martwych samego boskiego markiza... Pewnie szło o to dawanie w dupę. Tam do kata, zawsze byłem na bakier z polityczną poprawnością.

* * *

Dziewczyna przyszła dopiero o dziewiątej wieczorem - nawet i dobrze się złożyło, bowiem zdążyłem uciąć sobie regenerującą drzemkę. Stała za drzwiami i dzwoniła nieprzerwanie, jakby się paliło. Kiedy otworzyłem, śmiało weszła do środka. Od pierwszego momentu zachowywała się tak, jakby mieszkała tu od lat - zrzuciła pantofle i bez krępacji spoczęła w moim ulubionym pullmanie, podkurczając pod siebie nogi. Usiadłem naprzeciwko i przez chwilę mierzyliśmy się wzrokiem. Wyglądała na zmęczoną, blada i z sińcami pod długimi, egipskimi oczyma. Stanowczo za mało w tym towarzystwie sypiamy, uznałem.

- O czym chcesz rozmawiać? - spytała. "Tyknęła" mnie bez żadnych ceregieli.

- O tobie - powiedziałem. - Ale najpierw może napijemy się herbaty?

- Może - kiwnęła zdawkowo główką. Wyszedłem do kuchni i postawiłem czajnik na kuchence, gorączkowo zastanawiając się nad dalszą taktyką ciągnięcia jej za język. Prawdę mówiąc nie opracowałem żadnej, zdając się na improwizację. Przygotowałem filiżanki i wróciłem do pokoju. Once stała przed regałem i zabawnie przekrzywiając głowę odczytywała tytuły książek.

- Znasz się na czarownictwie? - spytała. - I na New Age?

- Trochę - odparłem. - Kolekcjonuję publikacje na ten temat, takie sobie niegroźne hobby. Kiedy spotkałaś tego... Gonza?

Nie odpowiedziała, jedynie przesuwałał ręką wzdłuż rzędu książek, odcyfrowywując wciąż nowe tytuły. Trzeba było zacząć z innej beczki.

- Słyszałaś kiedyś legendę o szczurołapie?

Pokręciła przecząco głową - mogłem się tego spodziewać, jej pokolenie nie czytało już bajek braci Grimm. Homo hodiernus, człowiek "dzisiejszy", egzystujący wyłącznie synchronicznie, czyli poziomo, w rzeczywistości "tu i teraz". Dla nich świat zawsze istniał w obecnej formie, niczym kolorowy balon zawieszony w historycznej próżni. Witkacy wspominał w tym kontekście o epoce sportowo-dancingowej, programowo akulturowej, nastawionej na rozrywkę i użycie. Coś mnie mnie łączyło z tym przeklętym jasnowidzem-katastrofistą - także nie znosiłem sportu i tańca.

- To średniowieczna niemiecka legenda. Opowiada o miasteczku Hameln nad Wezerą, nawiedzonym przez apokaliptyczną plagę szczurów. Nie mogąc sobie z nią poradzić, radni i mieszczane miasta Hameln wezwali wędrownego szczurołapa-czarodzieja. Ten podejmuje się uwolnić miasto d plagi za drobną sumę tysiąca guldenów. Gdy rada przystała na te warunki, przeszedł przez miasto, grając na fujarce - szczury wypełzły ze swych kryjówek i pobiegły za nim. Szczurołap doprowadził dokuczliwe gryzonie aż do rzeki i tam je potopił. Ale miasto, uwolnione od plagi, odmówiło wypłaty honorarium. Wówczas szczurołap znowu przeszedł przez Hameln, grając na fujarce - tym razem z domów wybiegły dzieci, uwiedzione czarodziejskimi dźwiękami. Szczurołap powiódł je na wzgórze Koppenberg, do jaskini, która się za nimi zamknęła. Nikt ich więcej nie widział. Zaczarowane przez siebie dzieci szczurołap zaprowadził do podziemnej krainy, zwanej... Bandalaj.

Umilkłem, ciekaw jej reakcji, zwłaszcza na ostatnie słowo - jeśli Once, wciąż z udawaną pilnością lustrująca moją biblioteczkę, cokolwiek słyszała i zrozumiała, nie dała tego po sobie poznać. Wyciągnęła "Synagogę Szatana" Przybyszewskiego i przeglądała ją ze znudzoną miną.

- Wydarzenie powyższe przez długi czas uchodziło za historyczne - dodałem. - Podobno działo się to 1284 roku. Legenda o szczurołapie jest najpewniej baśniowym refleksem wydarzenia już bez wątpienia historycznego, tak zwanej dziecięcej krucjaty z 1212 roku. Wtedy to rozpłynęło się w bezkresnych przestrzeniach Wschodu tysiące dzieci. Zginęły z głodu lub porwali je piraci, aby sprzedać na targu niewolników. Nikt ich więcej nie widział. jakby zapadły się pod ziemię - podkreśliłem. - Jak masz na imię?

Rzuciła mi szybkie, jakby nieco zdziwione spojrzenie.

- Inana. Czy mogę się u ciebie wykąpać? - odłożyła książkę na półkę i spojrzała na mnie pytająco.

A niech mnie - naprawdę zadomawiała się w ekspesowym tempie. Mogłem oczywiście ją wyrzucić... lub póki co godzić się na wszystko. Poza tym to imię... ki diabeł, chyba indiańskie?

- Dlaczego by nie? - uśmiechnąłem się możliwie luzacko. - Czyste ręczniki znajdziesz na półce nad kaloryferem.

Oczywiście nie raczyła nawet podziękować, bez słowa zniknęła w łazience. Usłyszałem szum puszczonej wody - jeśli miało to być inkwizytorskie przesłuchanie, to na razie szło mi jak po grudzie. Nie wiedziałem nawet, ile ma lat, wyglądała mi na siedemnastkę, ale równie dobrze mogła być młodsza.

- Ile właściwie masz lat? - krzyknąłem w stronę drzwi do łazienki.

- ...ście - doleciało ze środka. - Możesz tu przyjść na chwilę?

Sytuacja stawała się coraz bardziej dwuznaczna. Co właściwie ta mała puszczalska sobie wyobraża?!

- A po co? - odkrzyknąłem. Jednocześnie wyciągnąłem z biurka dyktafon, sprawdziłem, czy ma dobre baterie i ustawiłem nagrywanie na najwyższą czułość. Jeśli Gonzo kazał jej zaaranżować mały szantaż, to nie trafił na głupca... chyba.

- Nie potrafię... - dalszą część wypowiedzi zgłuszył szum wody. - Przyjdź wreszcie.

Co było robić, uchyliłem drzwi od łazienki i wsunąłem się do środka - Once leżała wyciągnięta w wannie i spoglądała na mnie figlarnie czarnymi, smolistymi oczyma. Do licha, naprawdę miała śliczne, zgrabne ciało, o idealnych proporcjach: małe, idealnie okrągłe piersi, ładnie sklepiony brzuch, szczupłe, pełne uda - bez trudu mogłaby zostać fotomodelką. W czarnym dżinsowym uniformie, w jakim zwykle paradowała, zupełnie nie było tego widać. Gonzo doskonale wiedział, co przysłać. Zastanawiałem się, czy widziała wsadzony do kieszeni dyktafon. Chyba nie, skoro zapytała:

- Czy nie mógłbyś umyć mi pleców?

Chrząknąłem i demonstracyjnie wlepiłem wzrok w sufit. No, przynajmniej próbowałem.

- Z tyłu wisi czerwona szczotka na półmetrowej rączce. Myślę, że będzie idealna.

Spojrzała na mnie powłóczyście spod długich rzęs - repertuar standartowych chwytów nimfetki opanowała bez zarzutu. Okręciła się w wannie niczym młoda, skora do zabaw wydra, a ja stwierdziłem, że chyba przeceniłem swą granicę wytrzymałości. Do licha, któż z nas nie jest choć trochę loliciarzem?

- To nie to samo - szepnęła. - Co ci szkodzi... tylko raz. Jeden mały raz.

Urwis gadał szczerą prawdę, anglojęzyczna ksywa istotnie odpowiadała jej obyczajom. Chrząknąłem po raz drugi, bardzo już ostentacyjnie.

- Czy nie moglibyśmy się umówić, że mamy to już za sobą? - spytałem. - Załóżmy, że się już rozebrałem i wlazłem do tej wanny... i co dalej?

- Będę cię całowała - przysunęła się do krawędzi i patrzyła mi prosto w oczy. Oblepiona mokrymi włosami, przypominała syrenę, kuszącą zbłąkanego rybaka. - Tu, tam... i jeszcze gdzie indziej - pokazywała palcem. Odsunąłem się na bezpieczną odległość.

- Dobrze, zapewne mam wspaniałą erekcję - kontynuowałem beznamiętnie. - Zbliżam się do ciebie...

- Czuję go w sobie - odwróciła się na wznak i zamknęła oczy. - Jest taki duży i potężny, wypełnia mnie...

- Dziękuję - ten gadany seks nawet trochę zaczynał mnie bawić. - Wykonuję zatem ruchy posuwisto-tłoczące, z początku wolno, potem coraz coraz szybciej...

- Szybciej i szybciej - jej dłonie powędrowały do zbiegu ud i zniknęły w pianie. Sapnęła spazmatycznie raz i drugi. Mnie zaś chciało się śmiać. - Szybciej - powtórzyła.

- Jak tłok parowy z wywalonym zaworem bezpieczeństwa - powiedziałem, z trudem zachowując powagę. - Jęczmy i młócimy się w tej pianie jak para napalonych królików...

- Co? - otworzyła oczy i znieruchomiała.

- Albo marcujących kotów - objaśniałem dalej; nawet zaczęło mi się to podobać. - Mam oczywiście gigaorgazm, ty ślicznie udajesz, że też masz... i tak dalej, i wreszcie zaliczamy ten swój ukochany "raz". Możemy teraz pogadać?

Twarz jej stężała i spojrzała na mnie z nieskrywaną nienawiścią. Znowu, kurwa, przegiąłem. Ostatnio jakoś w wielu sprawach nie potrafiłem znaleźć punktu równowagi. Może z nadmiaru entuzjazmu?

- Wynoś się - krzyknęła i chlusnęła we mnie wodą. Wypadłem z łazienki, zatrzaskując za sobą drzwi. Usiadłem przy ścianie na podłodze, próbując się uspokoić - trochę za bardzo wczułem się w rolę. Przez szparę w drzwiach dobiegał stłumiony szloch. Wciąż grała? W takim razie była naprawdę niezła, jak po szkole Stanisławskiego.

Dopiero teraz usłyszałem, że czajnik w kuchni gwiżdże jak opętany. Zdjąłem go z gazu i zalałem dwie filiżanki.

- Konkursowy z ciebie skurwiel, wiesz? - powiedziałem do wiszącego obok zlewu lustra. Facet po drugiej stronie zrobił głupią minę i wzruszył ramionami. Chyba miał zamiast serca ocet siedmiu złodziei.

Na Inanę czekałem z herbatą prawie pół godziny - tyle trwało, zanim wyszła z łazienki. Przystanęła w drzwiach pokoju, opanowana, chłodna i obojętna, znowu była Once, mistrzynią stylu "cool". Wskazałem krzesełko naprzeciwko siebie.

- Co prawda z herbaty zrobiła się ice tea, ale to nie powinno nam przeszkadzać - starałem się być tak szarmancki i uprzejmy, jak to tylko było możliwe. - Mieliśmy porozmawiać. Chyba już pytałem cię o Niżyńskiego? Nie wiesz przypadkiem, dlaczego ukrywa się przed Gonzem?

Stała wciąż bez ruchu na progu pokoju, patrząc na mnie z namysłem tymi wąskimi, egipskimi oczyma. Nie lubię takiego wzroku - odwróciłem głowę i zacząłem gapić się w kąt pokoju, gdzie sterczał wyrzezany w drewnie totem Paunisów, podarowany mi przez znajomego z Ameryki. Wolałem wytrzeszczone ślepia indiańskiego demona. W oczach Once było coś... nad czym wolałem się nie zastanawiać.

- On chce z tobą mówić - powiedziała cicho. - Pojutrze, wieczorem w klubie.

Nie odwróciłem głowy, słyszałem tylko, jak wychodząc zatrzaskiwała za sobą drzwi. Potem, już w nocy, pomyślałem, że chyba się pośpieszyłem - wszak, jak mówią ludzie doświadczeni, całowane usta nie tracą smaku.

* * *

Pewnie bym to ominął, gdyby nie nazwa. "Bandalaj - klub gier cyberprzestrzennych" przeczytałem na elektronicznej tablicy wiszącej nad wejściem. Wydawało mi się, że jeszcze niedawno była tu siedziba firmy handlującej konfekcją... Na tablicy pojawił się nowy napis: "Polecamy nowości - Cyberextasy, Quake 14, First Date, Inquisitor... "

- Tego inkwizytora powinien pan zaliczyć - usłyszałem za sobą. - Bardzo by się panu podobało...

Obejrzałem się - z tyłu stał oczywiście Urwis, któremu zaskakiwanie mnie w różnych dziwnych sytuacjach weszło chyba w nawyk.

- Kto jest właścicielem tego klubu? - zapytałem.

Urwis podrapał się po brodzie, brzęcząc przy okazji swym niklowanym żelastwem.

- Takich dwóch młodych gostków, którzy wzbogacili się na piratowaniu oprogramowania. Ale gadają, że naprawdę ma ten interes taki jeden wysoki, szczupły łysol...

- Klucznik?

- Nie wiem, nie widziałem człowieka na oczy. Może to i Klucznik.

- I to on tak kazał nazwać knajpę?

- Podobno - Urwis zdradzał wyraźnie oznaki zniecierpliwienia. - Wejdziemy? Za pół godziny biorą pięć dych, to całkiem tanio.

Wzruszyłem ramionami i wszedłem na wąskie, wiodące na parter schodki schodki. Za oszklonymi drzwiami ciągnął się nie mniej wąski korytarz, u końca którego zauważyłem kasę. Blada panienka za szybą pobrała opłatę i wręczyła mi błękitny, plastykowy kartonik.

- To elektroniczny bilet - wyjaśnił Robert. - Uruchamia się nim stanowisko.

Dalej była okrągła salka, ciasno zastawiona czymś, co kojarzyło mi się z urządzeniami do teleportacji, które widziałem na filmie "Star Trek". Każde składało się z dwóch elementów - mechanicznej mikrobieżni podobnej do tych stosowanych w klubach treningowych i zwisającej z sufitu machiny przypominającej baloniasty, wojskowy hełm, opleciony grubymi warkoczami kabli. Kilka stanowisk było zajętych - opuszczone hełmy obejmowały całkowicie głowy klientów, ich ręce tkwiły w pufiastych rękawicach, chyba bezprzewodowych, bo nie widziałem żadnych połączeń z resztą urządzenia. Macali przed sobą przestrzeń - jeden, sądząc po ruchach, zapewne gładził jakieś wirtualne ciało, inny z kolei gnał gdzeieś przed siebie, żwawo przebierając nogami po bieżni. Inni stali spokojnie, jedynie od czasu do czasu wykonując jakiś gwałtowniejszy ruch czy gest.

Urwis stanął na bieżni, po czym wsadził bilet do umieszczonego w ścianie czytnika. Obok odsłoniła się wnęka, skąd pobrał parę rękawic. Kiwnął na mnie ponaglająco - trzeba było iść w jego ślady. Kiedy wdziałem rękawice i ustawiłem się mniej więcej na środku bieżni, coś u góry psyknęło i liznął mnie laserowy promień - ani chybi zostałem sfotografowany przez skaner. Chwilę później hełm zjechał z cichym szelestem i przestałem cokolwiek widzeć.

Prawie zupełnie go nie czułem - przez ułamek sekundy poszczególne jego fragmenty dopasowywały się do kształtu mojej głowy, sensory dotknęły skóry na policzkach i cofnęły się natychmiast. Megłem bez problemu obracać głowę na wszystkie strony, nie wyczuwając żadnego oporu, sensomotoryczne mechanizmy reagowały błyskawicznie, z ledwo dostrzegalnym opóźnieniem.

Zapalił się panel konrolny, zielono, czyli wszytko funkcjonowało jak należy. Nie wybrałem jeszcze gry, ale Urwis zdecydował za nas obu. Wskoczyła ikona z gotyckim napisem "Inquisitor" i kilkoma standardowymi opcjami. Podniosłem rękę i pacnąłem w ENTER.

A potem wjechałem.

Przewracałem strony ogromnej, oprawnej w skórę i drzewo księgi, usiłując coś odczytać w chybotliwym świetle pochodni. Co jednak zbliżyłem nos do pożółkłej karty, to duże, kreślone czarnym tuszem litery rozlewały się w bezkształtne plamy. Najpewniej musiałem być dalekowidzem - oderwałem wzrok od księgi i spojrzałem na niską, kopulasto sklepioną izbę, zatęchłą i wilgotną. W ceglanych ścianach tkwiło kilka pochodni, rzucających czerwony blask na dziejącą się tuż pod mym nosem scenę.

Na solidnym dębowym stole leżała rozpięta naga kobieta, dziewczyna właściwie, sądząc po szczupłości kształtów. Ktoś ją starannie rozkrzyżował, wiążąc przeguby kończyn konopnymi sznurami. Obok stołu, odwrócony do mnie plecami, stał rosły pachołek w skórzanym kaftanie. Gmerał żelaznymi szczypcami w koszu pełnym płonących węgli.

- Najpierw tedy musimy znaleźć na ciele czarownicy punkt nieczuły, tajemny znak diabła - usłyszałem znajomy głos. - Najlepiej szewskim szydłem.

Odwróciłem się - z tyłu, za pulpitem z kałałamarzem i stertą pergaminu, urzędował jakiś człowiek w chabicie. Kozia bródka i wychudzona, fanatyczna gęba w istocie kogoś mi przypominały... Drawczyk, matematyk z mojej budy? Skąd on się tu wziął?! Też w to grał?

- Nie chciałbym oczywiście wtrącać się w inwestygację Waszmość Pana Sędziego - dodał ów pseudo-Drawczyk. - Ostatecznie możemy zacząć od próby ognia, będzie nawet krócej. Hej, mości kacie!

Człowiek w skórzanym kaftanie przestał grzechotać rozżarzonym węglami i obrócił się ku nam, trzymając w rękach dymiące kleszcze. Jego gęba też była mi dziwnie znajoma... Urwis?

- Od czego naczniemy, łona lubo piersi? - zapytał i szczęknął parę razy cęgami. - Trza, Wasza Miłość, pośpieszać, dziewka ledwo dycha po naciąganiu.

- Czekaj - rzuciłem szybko i wyszedłem zza stołu, gdzie przeglądałem ową nieczytelną księgę. - Chcę z nią pomówić.

Pseudo-Urwis skinął głową, schylił się i nim zdążyłem otworzyć usta, porwał z kamiennej podłogi drewniany kubeł i wylał jego zawartość na dziewczynę. Woda musiała być lodowata, ponieważ rozpięte na stole ciało wzdrygnęło się gwałtownie. Podszedłem bliżej i odgarnąłem jej z twarzy długie, czarne włosy. Pociągła, o wąskich, egipskich oczach i małym, delikatnym nosku także była mi nieobca... Inana?

Otworzyła oczy i mogłem zajrzeć w ich smolistą głębię. Poruszyła ustami - dopiero teraz spostrzegłem, że pogryzionymi do krwi - i usłyszałem gruby, chrapliwy szept.

- Nie tak łatwo, inkwizytorze. Od razu wszystko chciałbyś wiedzieć... a wiedza kosztuje, czasem drogo. A ty jeszcze nie znasz mojej ceny.

Odrzuciła głowę do tyłu i roześmiała się tryumfująco - śmiech ten przemienił się raptem w znajome, jękliwe wycie. Śpiew szczurołapa uderzył mnie jak obuchem. Zachwiałem się, pociemniało mi przed oczyma, czułem, coś z nieodpartą siłą popycha mnie do przodu. Przymuszony, postąpiłem o krok i staciłem grunt pod nogami. Śpiew potężniał, rozsadzając mi czaszkę, huczało w niej ogłuszająco, jakby była wnętrzem ogromnego dzwonu. W końcu sam zacząłem krzyczeć, wymachując rozpaczliwie ramionami.

Spadałem na dno wypełnionej wyciem studni.

Leżałem, rozpłaszczony jak żaba, obok bieżni, a nade mną pochylało się dwóch ludzi, chuderlawy brunet w niezbyt świeżym podkoszulku i Urwis. Podniosłem rękę do czoła i pod palcami wyczułem rosnącego, gorącego guza. Zerknęłem do góry - hełm wrócił do wyjściowej pozycji, zdjęli mi też rękawice.

- Bardzo pana przepraszam - ozwał się blondyn. - Ktoś zawirusował system i wdarł się do gry. Już sobie z tym poradziliśmy, może pan powtórzyć seans...

- Chyba sobie tym razem odpuszczę - powiedziałem i znowu dotknąłem głowy. Guz osiągnął wielkość Kilimandżaro. - Ma pan trochę lodu?

Urwis nic nie mówił, przyglądał mi się tylko z zastanawiającym wyrazem twarzy.

* * *

Rano obudziłem się z potwornym bólem głowy. Zwlokłem się z łoża, z trudem wytrząsając z łba resztki koszmaru. Ulżyło dopiero gdy wsadziłem głowę pod zimny prysznic. Potem dwie kawy, dwie aspiryny i wreszcie mogłem mówić o jako takiej używalności. Na pamiątkę po wizycie w klubie zostało mi olśniewające limo, zdobiące czoło nad prawym okiem. A potem przypomnałem sobie grę - z najdrobniejszymi szczegółami.

Czy Gonzo posiadał aż taką władzę, że potrafił swobodnie bujać po sieci i modyfikować programy gier? Co chciał tym osiągnąć - ostrzec mnie czy przerazić? Dlaczego nazwał swój - czyli Klucznika - klub "Bandalaj"? Prowokacja czy wyzwanie? Jednego byłem pewien: stałem oto na brzegu wielkiej, niesamowitej tajemnicy, która pociągała mnie ku sobie z nieodpartą, magiczną siłą, podobnie jak zeszłowiecznych podróżników kusiły niezbadane głębie Afryki czy Azji. Pozastawała jedna tylko kwestia - jaką będę musiał zapłacić cenę za jej poznanie?

Tajemnica jest bowiem jedynym lekiem na nudę i nędzę naszej egzystencji. Żyjemy w świecie oczywistości i głupstwa, banału mulącego nasze ciał i dusze niczym źle zaparzona kawa. Prawdziwą treścią naszej egzystencji jest szarość i nuda, przykryte czasem kolorowym opakowaniem. Toniemy w niej jak bagnie, codziennie - i tylko czasem niektórym z nas przydarza się coś niezwykłego: tajemnica, mogąca okazać się kluczem do innego wymiaru. Nie pamiętam, jak przeżyłem powszedni szkolny kierat - coś tam improwizowałem niezdarnie, często przerywając i gapiąc się w zamyśleniu w okno. Oprócz śladów pobicia musiałem zdradzać objawy kaca, ponieważ po minach uczniów było widać, że wreszcie wiedzieli, co ze mną zrobić: zakwalifikowali mnie do grona gogicznych pijaczków, z którym na dłuższą metę nie powinno być kłopotu. Jakoś nie miałem ochoty wyprowadzać ich z błędu.

Czas do spotkania z Gonzem dłużył mi się niemiłosiernie. Prawdę mówąc nie byłem pewien, czy powinienem się na nie stawić. Być może mimo wszystko rozsądniejszym byłoby złożenie wizyty na policji - ale co właściwie mogłem im powiedzieć? Nie dysponowałem niczym, żadnym konkretnym dowodem, poza garścią własnych obserwacji, które dla postronnej osoby z pewnością wydałyby się bredniami na pograniczu czystej fantastyki. Tylko bym się ośmieszył i spalił sprawę. Koniecznie musiałem dowiedzieć się więcej.

Dlaczego Gonzo w ogóle chciał ze mną rozmawiać? Powód wydawał się jasny i oczywisty - zamierzał się zorientować, co właściwie wiem. Widocznie podejrzewał, że wiem na tyle dużo, aby stać się niebezpiecznym. Pytanie, na ile jestem dla niego n i e b e z p i e c z n y?

Może wystarczyło, że widziałem owych "błyszczaków"? Udający biznesmenów faceci nie sprawiali wrażenia istot z tego świata, tego byłem pewien. Skąd przybyli i po co? Jakie łączyły ich związki z Gonzem? Czy to dzięki nim potrafił "śpiewać"?

Dużo było tych pytań - odpowiedzi kryły się za podwójnymi, wybitymi w betonowej ścianie wrotami do "Katakumb". Chodziłem przed nimi tam i z powrotem ponad pół godziny, rozważając wszystkie za i przeciw. Poza tym, co tu kryć, miałem pietra. Solidne, wzmocnione żelaznymi okuciami drzwi do klubu przypominały wrota do wieziennych kazamatów.

Raz jeszcze wróciłem pamięcią do rozmowy z Once - przyszła do mnie do szkoły nazajutrz po tym, jak odwiedziła mnie w mieszkaniu, na długiej przerwie. Chyba nie spała lepiej ode mnie, wyglądała dość blado i mizernie. Muszę przynać, że trochę się zdziwiłem na jej widok - charakter naszego rozstania raczej nie wróżył szybkiego ponownego spotkania. Trochę się zdziłem na jej widok, ale bez zbędnych ceregieli otworzyłem przed nią drzwi polonistycznego zaplecza.

Usiadła na brzegu krzesła i przypatrywała mi się w uporczywym milczeniu. Uniosłem pytająco brew, a kiedy wciąż nic nie mówiła, sięgnąłem po stos zaległych kartkówek i przeglądałem je pobieżnie, czekając aż dziewczyna się odblokuje.

- Nie powinieneś tam iść - powiedziała wreszcie.

Odłożyłem jeden stos bazgrołów i sięgnąłem po następny.

- Doprawdy? - spojrzałem na nią kątem oka. Twarz miała poważną i skupioną. - Gonzo wie, że tu przyszłaś?

Na ostatnią kwestię nie zwróciła najmniejszej uwagi.

- Wplątujesz się w rzeczy, o których nie masz najmniejszego pojęcia - wbiła wzrok w stary, odrapany blat stołu, przy którym siedzieliśmy. - Najlepiej, gdybyś zapomniał o całej sprawie. Jeszcze możesz się wycofać. Po co ci to? Żyj sobie, tak jak żyłeś, w spokoju... Nic nie rozumiesz, ta sprawa cię przerasta. On... potrafi być groźny.

Mówiła to śmiertelnie poważnym tonem - nie potrafiłem odgadnąć, czy to Gonzo ją przysłał z ostatnim ostrzeżeniem, czy też przyszła tu z własnej woli. Zbyt dobrą była aktorką, abym mógł u niej odróżnić uczucia prawdziwe od udawanych. Może sama ich już nie rozróżniała.

- Tak, straszne się go boję - rzuciłem zdawkowo i znowu zająłem się kartkówkami. - Coś jeszcze, panienko?

W tej chwili zabrzmiał dzwonek oznajmiający koniec przerwy i Once wstała.

- Mimo wszystko szkoda mi cię, belfrze - dobiegło spod drzwi.

A potem wyszła. Zostałem sam, zamyślony, niespecjalnie przejmując się tym, że powinienem z wywieszonym ozorem pognać na lekcję. Do licha, popełniłem błąd. Ta dziewczyna mogła się okazać najsłabszym punktem Gonza - gdybym tylko był odrobinę mniej pyszałkowaty. Kiedyś mnie to zgubi, ta moja nieznośna duma i uprzedzenie - jestem taki sam jak ten arystokratyczny wypierdek z powieści Jane Austin. Tak naprawdę to nigdy nie opanowałem sztuki podawania ręki. Czasem ta umiejętność się jednak przydaje.

Wciąż niezdecydowany sterczałem przez "Katakumbami", a ludzie wchodzili i wychodzili zza żelaznych wrót, niektórzy obrzucali mnie zdziwionymi spojrzeniami, gdym tak błędnie łaził w kółko, zmagając się z myślami - dobry czas na hamletyzowanie. Pokazała się też Once, zerknęła gdzieś ponad moją głową i weszła do środka. Po chwili z klubu wylazł łysol zwany Klucznikiem i niecierpliwie kiwnął na mnie ręką. Na coś musiałem się zdecydować. Hm, jeśli Gonzo będzie chciał mnie załatwić, to zrobi to tak czy owak, choćby wynajmując na targowisku Ruska z bezrobotnym kałasznikowem. Odetchnąłem głęboko parę razy, jak przed zanurzeniem w głęboką wodę, i podszedłem do Klucznika.

* * *

Nie poszliśmy tam, gdzie się spodziewałem, do pełnego świecących rąk tunelu i "sali wykładowej". Przeciwnie, rozmawaliśmy w głównej klubowej komorze, przy czteroosobowym stoliku w kształcie czaszki, stojącym w kącie obok baru. Poza mną i Gonzem siedzieli przy nim łysol i Once, ale nie brali udziału w rozmowie. Guru przysunął swój wózek tak blisko do blatu, że nie widzałem jego groteskowych, skarlałych nóg. Chyba wstydził się swego kalectwa. Przyszedł kelner i postawił przed nami po piwie. Gonzo sięgnął o swoje, ale wtedy, tknięty jakim przecuciem, powstrzymałem go - bez słowa zamieniłem nasze szlanki. Gonzo skrzywił się lekceważąco i ostentacyjnie łyknął z posuniętego mu przeze mnie naczynia.

- Aż tak się boisz? - spytał. Jego chrapliwy, szorstki szept nieprzyjemnie dźwięczał mi w uchu. - Gdybym chciał, nieznani sprawcy zastrzeliby cię przed klubem.

- Dlaczego w takim razie tego nie zrobiłeś? - ostrożnie pociągnąłem swojego piwa. Nie było w nim nic niezwykłego, przynajmniej nie wyczuwałem tego językiem.

- Bo zdołałeś mnie zaciekawić - kontynuował, a jego czerwone oczy albinosa badały mnie uważnie. - Wiesz dużo, choć nie wszytsko. Masz zdumiewając szczęście, inaczej nie potrafię tego wytłumaczyć.

- A co ze szczęściem Niżyńskiego? - zaatakowałem. - Czy i on powienien się uważać za wybrańca losu? I dlatego tak panicznie przed tobą ucieka?

Gonzo z udawaną uwagą oglądał sobie paznokcie. Nieciekawe, poobgryzane tuż przy skórze.

- Tak, Niżyński... narobił nam trochę kłopotów, ale już go mamy. Żyje, jeszcze - dodał, uprzedzając moje pytanie. - Dokładniej przebywa w stanie pewnego zawieszenia... między jednym a drugim. Jak ci się podobał mój wykład? W pewnym sensie jesteśmy kolegami, nie uważasz?

O mało nie zaksztusiłem się piwem. Odstawiłem szklankę i wytarłem usta. Tam do kata, psi syn był jego kolegą.

- Doprawdy, nauczycielu wiecznego wrotu? - nawet nie kryłem ironii. - Mylisz się, między nami jest dość istotna różnicy. Ty działasz tak jak newage'owy guru, to znaczy mówisz im to, o czym chcą słuchać, wabisz ich do siebie urokliwym słowem jak lep słodyczą muchy lub grający na czarodziejskiej fujarce szczurołap...

Na dźwięk tego ostatniego słowa twarz Gonza skurczyła się, jak u rozwścieczonego boksersa pragnącego wbić przeciwnikowi mózg w kręgosłup. Nie zrażony tym ciągnąłem dalej:

- Ja przeciwnie, zazwyczaj mówię swoim uczniom to, o czym absolutne słuchać nie chcą - i taka moja rola, jestem bowiem belfrem, a nie schlebiającym im szarlatanem. Chcę ich do tego świata przygotować, a nie pomagać od niego uciec.

Uspokoił się i wydął wargi w lekceważącym grymasie.

- I myślisz, że będą cię za to kochać?

Czy ten facet naprawdę myślał, że potrafi mnie rozrobić na rzadko jak któregoś ze swoich małolatów? Chyba za bardzo przyzwyczaił się do sukcesów. Westchnąłem z politowaniem.

- Nie płacą mi za uczucia, a za efekty. Nie dbam o uwielbienie moich uczniów, nie potrzebuję go, bo i nie prowadzę ich za sobą do ciemnej jaskini... miłość i fascynacja oślepiają i czarują, czynią z wolnego człowieka niewolnika. Gdzie jest Niżyński?

Na twarzy Gonza odbił się wyraz zniecierpliwienia.

- Przypiąłeś się do tego Niżyńskiego jak pijany do płota. Spokojnie, niedługo się z nim spotkasz. Uważasz zatem, że ich zniewalam?

Nasza rozmowa stawała się coraz bardziej bezcelowa - nie przyszedłem tu na pseudofilozoficzną dysputę. Gonzo wił się jak piskorz, uciekajc od naprawdę interesujących kwestii. Reszta była bełkotem - ale skoro sobie tego życzył...

- Oczywiście. Najłatwiej zniewolić człowieka, wmawiając mu, że jest absolutnie wolny. To stary mechanizm, świetnie wypróbowany już przez Stalina - tyle że oni o tym nie wiedzą, bo i nie chcą wiedzieć. W tym pokoleniu zanika pamięć historyczna. Są jak czysta tablica, na której każdy może pisać, co mu się żywnie podoba. To przecież niewolnictwo.

- I ty ich uczysz wolności prawdziwej? - pokręcił z niedowierzaniem głową.

- Tak, ponieważ wolność jest owocem starcia przeciwności - ręka, w której trzymałem szklankę, odrobinę mi zdrętwiała. Uniosłem ją do góry i zacząłem gimnastykować, rytmicznie zaciskając w pięść. - Zadaniem rasowego belfra - rasowego, powtarzam - jest zmuszenie ucznia do zajęcia samodzielnej pozycji, nawet w opozycji do nauczyciela. Ty robisz dokładnie odwrotnie, podporządkowujesz sobie wyznawców w imię nadrzędnych racji... Co chcesz zrobić z ludźmi, których zakwalifikowałeś do ewakuacji? Jak chcesz ich wysłać na tę cudowną planetę, Bandalaj?

Gonzo znowu nic nie odpowiedział i sięgnął po swoją szklankę. Gimastyka ręki niewiele pomagała, czułem, że zdrętwienie obejmuje mi prawe ramię i promieniuje ku szyi. Chciałem wstać, ale nie mogłem ruszyć się z miejsca. Tamten tymczasem spokojnie dokończył piwo, odstawił szklankę i mrugnął na Klucznika, który nieznacznie skinął głową. Usiłowałem coś powiedzieć, ale w ustach zamiast języka miałem kawałek drewna. Z trudem obróciłem głowę w stronę Once - siedziała zgarbiona, rozpuszczone włosy zasłaniały jej twarz. Nie tknęła piwa, które przed nią stało - podobnie jak i Klucznik.

- Tak, tak - potwierdził z westchniem Gonzo. - Biotoksyna w drinku, greps prosty, ale zawsze skuteczny. Oczywiście próbowałeś temu zapobiec zmieniając szklanki, z tym, że ja wziąłem antidotum. Ludzi, którzy zbytnio zbliżyli się do prawdy, zwykła ona powalać. Żegnaj, profesorze.

Nie byłem w stanie nawet zamknąć oczu - Klucznik wstał i przechodząc obok mego krzesła zahaczył o nie nogą. Z hukiem zwaliłem się na podłogę.

* * *

Przekręciłem w bok głowę, aby tylko nie widzieć tej unoszącej sią nade mną opuchłe mordy. Szczęknęły drzwi i z tunelu wynurzył się Klucznik, wioząc na szpitalnym wózku opakowane w foliowy worek ciało.

- Chciałeś wiedzieć, co się stało z Niżyńkim? - tchnął mi Gonzo wprost do ucha. - Zrobię więcej, masz moje słowo, że będziesz z nim do końca.

- Jakiego końca? - chciałem zapytać, ale język odmówił mi posłuszeństwa i wydałem z siebie jedynie nieartykułowany bełkot. Widocznie toksyna najdłużej paraliżowała organa mowy. Klucznik ustawił wózek pod ścianą i spojrzał pytająco na Gonza. Ten pokzał mu jakiś gest, którego nie dostrzegłem. Klucznik odwrócił się i wyszedł.

Gonzo energicznie złapał za prowadnice kół swego inwalidzkiego wózka i z szumem podjechał do noszy z owiniętym w plastik ciałem. Chwycił za poręcze wózka, uniósł się i spojrzał leżącemu w twarz. Pokręcił z zadowoleniem głową.

- Moi odbiorcy będą w pełni usatysfakcjonowani - powiedział głośno. - Dwa zdrowe okazy, w pełni sił. Piękna zaiste para, wiarołomny uczeń i jego pełen poświęcenia nauczyciel - szydził.

- Dlaczego nie pytałeś o błyszczaków?

Milczałem, bo i tak nie mogłem odpowiedzieć. Zamiast języka czułem kostkę pumeksu.

- Może nie zdążyłeś? - dywagował dalej. - A właściwie po co ci to wiedzieć?

Odsunął się od noszy, na których leżał Niżyński, i wyjechał na środek pomieszczenia, tuż pod wentylator - szerokie skrzydła wiatraka rzucały na niego smugi gęstego cienia. Jego krępa sylwetka to wynurzała się, to znów znikała w ciemności.

- Ziemia jest zbudowana jak rosyjska babuszka, z kilku wewnętrznych skorup. Oni pochodzą z tej ostatniej, siódmej, licząc od naszej. My zwykliśmy nazywać to miejsce Piekłem. W ich języku zwie się ono... Bandalaj.

Zaśmiał się chrapliwie. Sięgnął do kieszeni i wyciągnął papierosy.

- Chcesz może zapalić? - spytał. Pokręciłem przecząco głową.

Gonzo pstryknął zapalniczką, przypalił papierosa i zaciągnął się głęboko. Palił szybko, mach za machem.

- Acz z drugiej strony równie dobrze mogą być to międzygwiezdni handlarze, podróżujący po kosmosie celem zebrania ciekawej kolekcji istot zamieszkujących obrzeża galaktyki. Wyobraź sobie, że tam też wynaleźli zoo. Będziesz pięknym okazem w Bandalaj City.

Odrzucił niedopałek w kąt. Bawił się ze mną jak kot z myszą. Niestety, raczej nie mogłem mu tego zabronić. Pod czaszką tłukła mi się opętańczo jedna przerażająca myśl: co ten skurwiel chce ze mną zrobić?

- Ale też równie dobrze mogą być to ofiary tajnego eksperymentu genetycznego o kryptonimie "Bandalaj" - mutanci zyskali co prawda pewne niezwykłe możliwości, ale szybko się zużywają i potrzebują cześci zamiennych. A człowieka można przecież rozmontować jak samochód. Mam nadzieję, że okażesz się przydatny.

Nie chciało mi się już tego słuchać - obróciłem głowę i zamknąłem oczy. Znowu szczęknęły drzwi, to chyba wrócił Klucznik. Skrzypnęło obracane koło i nozdrza uderzył mnie słodko-mdlący odór. Ktoś podciągnął mi rękaw koszuli i poczułem ukłucie. Odrętwienie, które prawie już minęło, zaczęło gwałtownie wracać. Gonzo przysunął się tak blisko, że czułem na policzku jego gorący oddech.

- A może to po prostu ukryty zakątek sieci, wirtualny Eden, w którym przetrzymuję moje owieczki, nim z ich ciałami zrobię to, co zechcę? Jedno mogę ci obiecać - tchnął mi wprost w ucho. - Nim naprawdę się skończysz, będziesz wiedział. Wszystko, tak jak chciałeś. Choć nie wiem po co - czy jest coś smutniejszego niż rozwiana do końca tajemnica? Do zobaczenia na Bandalaj!

Nim zdążyłem się zastanowić nad jego ostatnimi słowami, przestałem słyszeć i czuć cokolwiek, tyle tylko, że coś pchnęło do przodu mój wózek i runąłem w przepaść. Ogarnięty kokonem ciszy i ciemności, spadałem w otchłań.

Z jej dna wznosił się ku mnie tryumfalny śpiew szczurołapa.

Potem już nic.

* * *

Znajdowałem się jakby w środku gigantycznej bani, wypełnionej sinoniebieską wodą morską o niezwykłej wprost przejrzystości. A może była to gruba tafla ołowiowego szkła, podbarwiona bijącą z góry upiorną poświatą? Zdawała się pochłaniać światła stojących na skrzyżowaniu samochodów - miałem wrażenie, że ciemne, burzowe chmury wiszą nie wyżej jak dwadzieścia metrów nad jezdnią. Świat zamarł w bezruchu, wszyscy zdawali się na coś czekać - wreszcie u góry błysnęło coś pomarańczowo, lunęły strugi deszczu, na sygnalizatorze światła zmieniły się na zielone i samochody ruszyły ławą do przodu. Na twarzy poczułem mokry podmuch - nie był to zatem wirtualny spektakl.

Uratowała mnie Once.

Odkleiłem się od słupa szerokiej arkady, spod której obserwowałem ulicę i cofnąłem nieco w głąb, chroniąc przed coraz intensywniejszym deszczem. Policja powiedziała mi, że tuż przed północą otrzymano anonimowy telefon - młody, dziewczęcy głos poinformował, że zostałem porwany wraz z jednym z uczniów i jesteśmy wiezieni w kierunku południowej granicy. Dyżurny policjant początkowo nie chciał w to wierzyć, ale dziewczyna podała moje nazwisko. Zadzwonił do mnie - telefon z oczywistych powodów miczał, więc na wszelki wypadek kazał sprawdzić patrolom drogowym opisaną przez tajemniczą informatorkę furgonetkę.

Dwaj policjanci zauważyli ją w małej miejscowości na pogórzu. Jechała boczną drogą w stronę wysokich gór. W kabinie kierowcy siedziało dwóch ludzi w ciemnych garniturach. Nie zareagowali na polecenie zatrzymania się i radiowóz podjął pościg. Po trzech kilometrach furgonetka wpadła w poślizg i wbiła się w zbocze kamienistego wzgórza. Z kabiny kierowcy zostały drzazgi - nie znaleziono jednak żadnych szczątków kierowcy ani siedzącego obok pasażera, policjanci mówili tylko o przeźroczystym, mieniącym się w świetle śluzie, który pokrywał wszystko na kilka metrów wokół rozbitego wozu.

Ja i Marucha - ten okazał się chuderlawym blondynkiem o ciężko wystraszonym spojrzeniu - ocaleliśmy wyłącznie dlatego, że bardzo starannie zostaliśmy przytroczeni do umocowanych przy ścianach furgonetki noszy. Byliśmy wciąż nieprzytomni, a zatem rozluźnieni - impet uderzenia przepłynął przez nas jak przez szmaciane lalki, jedynie Marucha nadwerężył sobie trochę obojczyk.

Oczywiście policja zażądała wyjaśnień - opowiedziałem im to, co uznałem za stosowne, milcząc o roli Once. To samo na moją prośbę zrobił Niżyński. Przeszukano mieszkanie Gonza, ale gość rozpłynął się bez śladu, nie został po nim nawet śluz jak po błyszczakach. I żeby było jeszcze dowcipniej, tej samej nocy w "Katakumbach" pękł hydrant i w ciągu pół godziny klubowe podziemia znalazły się pod wodą. Zapewne zrobił to Klucznik - Gonzo umiał zacierać ślady. Zamknięto też klub z wirtualnymi grami, a jego właściciele ulotnili się równie tajemniczo.

Pozostała tylko Once... Pytałem ją rzecz jasna, dlaczego zadzwoniła na policję - odpowiedziała po dłuższym namyśle, że dlatego, bo jestem dobrym człowiekiem. Chciało mi się śmiać: w dzisiejszych czasach brzmiało to jak obelga.

Tym niemniej zrobiła to i ocaliła mą nieszczęsną, belferską dupę przed wycieczką na Bandalaj. Czyli właściwie gdzie? Tego jeszcze nie wiedziałem, ale mieliśmy czas na wyjaśnienia... dużo czasu.

Z tyłu trzasnęły drzwi - obejrzałem się za siebie i zobaczyłem, że wychodzi ze sklepu z siatką pełną zakupów: pieczony kurczak, owoce, sałatki, butelka czerwonego wina. Tak to sobie wymyśliłem - romantyczna kolacja przy świecach. W gruncie rzeczy jestem bardzo sentymentalny.

- Idziemy? - spytała, wymachując siatką.

Tak, oczywiście, że pójdziemy. Zapalę świeczki i zjemy tego kurczaka, pijąc czerwone wino i patrząc sobie w oczy. Będę przy tym myślał o niej... ale chyba przede wszystkim o Gonzu, z którym nie zakończyliśmy naszych rachunków. Jeszcze się spotkamy, wiedziałem o tym - podobnie jak i on. Musimy wreszcie rozsrzygnąć, kto z nas jest lepszym belfrem i komu należy się uczniowski rząd dusz.

Ciekawe, o czym pomyśli Once, gdy będzie na mnie patrzeć tymi długimi, egipskimi oczyma? O mnie? O Gonzu? O tym, co zrobiła? Co nas jeszcze czeka? Doprawdy, tego się chyba nigdy nie dowiem. Nawet gdybym dumał o tym do samego końca świata.

Choć wiem, co stanie się potem. Tak, wreszcie to zrobimy. I to nie raz... wiele razy. I nie z Once. Z Inaną.

Wrocław, czerwiec'96 - maj'97