Archiwum FiF
fahrenheit on-line - archiwum - archiwum szczegółowe - forum fahrenheita - napisz do nas
 
Publicystyka

<|<strona 62>|>

Kraina ułudy

 

 

I have a dream, a fantasy

To help me through reality

Abba

 

Dobra książka to pasja, namiętność drażniąca wszystkie zmysły w sposób najbardziej zaborczy z możliwych, intymna pieszczota, oplatająca umysł subtelną siecią, z której wyrwać się niepodobna, niewola tryskająca pełnią wolności.

Dobra książka potrafi uzależnić i zmusić do tęsknego wyczekiwania. Dobrą książkę pamięta się na zawsze.

Dobra książka to porozumienie między pisarzem a jego czytelnikiem, pozaczasowa koniunkcja myśli dwóch obcych sobie ludzi. To wizja, która sprawia, że przedzieramy się przez moczary tandety, by od czasu do czasu trafić na rajską wyspę, mamiącą przewrotnością i bogactwem słowa.

Zwie się to różnie: otwartością, miłością, eskapizmem.

Czasem jest to prawdziwa ucieczka od tego wszystkiego, co chcielibyśmy, by znikło, jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki. Oczekiwanie, że przeniesiemy się do wspaniałej krainy, gdzie wokół tryska zieleń, powietrze drga feerią zapachów, a oczy mrużą się pod naporem obfitości nasyconych barw.

Tam, w baśniowej scenerii, ma być lepiej, bo prościej. Świat ma być uporządkowany i przewidywalny. Zło jest tam przerażające jak wszędzie indziej, ale dobrze określone, ustawione na właściwym sobie miejscu. Przeciwnik dobra o znanej twarzy nie ma szans na zwycięstwo, gdy przeciw niemu wyrusza niewinność.

To świat z dziecięcych marzeń, przedłużenie chwil, w których było jeszcze możliwe unicestwienie najpotężniejszego strachu poprzez zaciśnięcie powiek i naciągnięcie na głowę koca. To utracona beztroska i wiara w piękną królewnę, i dzielnego królewicza.

A jednocześnie pomieszanie dwóch wymiarów: tego namacalnego i tego istniejącego tymczasowo, w wyobraźni.

Granica między rzeczywistością, a tym, co za nią uznajemy, poddając się dobrowolnie iluzjom współczesnych magików, jest zatarta. Akceptujemy to z jakiegoś powodu i uznajemy za część własnego życia. O ile służy to rozrywce, pozostaje w zasadzie niewinną zabawą, ale zdarza się (i to nierzadko), że owa wirtualna, choć wcale nie matrixowa rzeczywistość zaczyna dominować.

Wokół wytworów masowej kultury tworzą się zrzeszenia, wręcz kulty, nie fanów już, lecz najzwyklejszych fanatyków.

Nowożytna mitologia rozciąga swe wpływy od pojedynczych jednostek, urzeczonych chwytliwą ideą, po całe narody, śniące swój sen na jawie i biada temu, kto zechce włączyć budzik.

Wierzymy w to, w co wierzyć chcemy. Składamy własny obraz świata po części z wiedzy, po części z nie popartych dowodami przekonań. W różnych proporcjach i odcieniach owych twierdzeń. Już nie na chwilę, ale na stałe.

Jak można mówić o rzeczywistości, kiedy wokół każdego, najmniejszego nawet, zjawiska narasta pancerz przesądów? Jak udowodnić, że myśl przyjęta w dobrej wierze w dzieciństwie, powinna zaginąć wraz z pożegnaniem dobrej wróżki, spełniającej życzenia?

Zatopieni w wyobraźni, skłonni jesteśmy wszelkie odstępstwa od przyjętego obrazu tłumaczyć, raczej tworząc kolejne warstwy domysłów, aniżeli stawiając krok do tyłu, by nabrać dystansu do dotychczasowej konstrukcji i poddać ją weryfikacji.

Zanika więc różnica między tym, co weryfikowalne, a tym, co pochodzi ze sfery marzeń, co zaczyna wytyczać szlaki na przyszłość.

Tomasz Abbey, bohater "Krainy Chichów" Jonathana Carrolla, zakochał się w opowieściach Marshalla France’a do tego stopnia, że postanowił porzucić nudne życie nauczyciela i napisać biografię swojego idola. Wyruszył do Galen, miasteczka, gdzie powstawały historie, którymi pasjonował się w dzieciństwie, a które wielbi jako dorosły mężczyzna, by spotkać się z córką nieżyjącego już pisarza. Tak trafia do świata, w którym realność z magią splecione są tak mocno, że nie sposób oddzielić ich od siebie.

Mówiące psy, ludzie zmieniający postać są codziennością, tak jak wspólny piknik. Można wejść w ten świat paradoksalnie realnej ułudy, ale można pozostać poza nim, mimo iż funkcjonuje się w jego ramach, jak towarzysząca Abbey’owi w jego wyprawie Saxony Gardner.

Dla Saxony cały pobyt w Galen był zwykłym wyjazdem w poszukiwaniu materiałów do książki, a zarazem sentymentalną podróżą w przeszłość.

Tomasz dał się wciągnąć w sam środek wydarzeń, świadom niezwykłości miejsca i ludzi. Rozdarty między dwie kobiety i między dwa światy, stał się bezwolnym narzędziem cudzych pragnień i dążeń.

Jedno i drugie przeżyło to samo, każde na swój sposób, niepojęty dla towarzysza. Można by między nimi postawić znak równości. Uznać, że jedna i druga warstwa Galen była jednakowo rzeczywista. Ale bez myślącej w kategoriach przyczynowo-skutkowych Saxony, mimo zaangażowania Tomasza, miasteczko pogrążało się w chaosie.

To jednak właśnie Saxony straciła życie w wyniku gry, której istnienia nawet nie podejrzewała, sama przyczyniając się do własnej śmierci. Tomasz tylko przypadkiem uniknął podobnego losu, zgotowanego przez dwulicową Annę.

Powyższe nie jest poszukiwaniem intencji Carolla, jedynie luźną spekulacją nad jedną z możliwych ich interpretacji.

Bo może jest współczesny świat jak Galen, gdzie fatalizm stanowi wyznacznik spokoju ducha, a wszelkie odstępstwa od zapisanego przez Marshalla France’a losu budzą przerażenie i agresję.

O ileż łatwiej przyjąć podane w przystępnej dla każdego formie twierdzenia, choćby najbardziej nieprawdopodobne, niż zmagać się ze stawianiem pytań i poszukiwaniem na nie odpowiedzi.

Jak łatwo uwierzyć, jeśli ktoś przekonuje o wspaniałości i cudach, perswaduje, że to, co złe, już za nami. Zwłaszcza, kiedy brak rozgraniczenia między tym, co dowiedzione, a tym, co dowodu wymaga.

Porzucone wróżki, złotowłose księżniczki i rycerze w lśniących zbrojach przywdziewają nowe szaty, oblekają twarze w obłudny uśmiech, po czym witają nas z otwartymi rękami, byśmy tworzyli dalszy ciąg ich historii. Wykazują przy tym zaskakującą skuteczność, nie zważając na fakt, że stare czary powinny już utracić skuteczność. Nawet, jeśli się tak zdarzy, tworzą nowe, jeszcze bardziej realistyczne, jeszcze skuteczniejsze, bo trudne do odróżnienia od tego, co powstało z materii.

Dobra książka to pasja, ale pasja mocno zakotwiczona w rzeczywistości.

 

W    N U M E R Z E
Valid HTML 4.01 Transitional Valid CSS!

< 62 >