strona główna     -     konkurs     -     archiwum fahrenheita     -     stopka redakcyjna     -     napisz do nas
 
Fahrenheit Crew
Początek Poprzednia strona 07 Następna Ostatnia

Recenzje (2)

 

 


Książka

Dziwny jest ten świat

 

Siergiej Łukianienko, czy też jak widnieje na okładce "Jesiennych wizyt", Łukjanienko (sam nie wiem, która wersja pisowni jest poprawna), jest najpopularniejszym autorem książek fantastycznych w Rosji. W Polsce jego dwie dylogie wydane przez Amber również odniosły ogromny sukces. Pierwsza z nich, czyli "Linia marzeń" i "Imperatorzy iluzji" to space opera, z kolei "Labirynt odbić" i "Fałszywe lustra" to science - fiction osadzone w rzeczywistości wirtualnej. "Jesienne wizyty", w przeciwieństwie do wymienionych, nie są częścią większej całości, ale stanowią samodzielną pozycję; nie zostały wydane przez Amber, ale przez wydawnictwo, które raczej nie zajmowało się do tej pory fantastyką, a mianowicie Książkę i Wiedzę; po trzecie zaś, "Jesienne wizyty" wymykają się prostym klasyfikacjom gatunkowym. Naprawdę trudno określić do którego z podgatunków fantastyki należą, nie jest to bowiem ani science - fiction, ani fantasy. Najbardziej bliskie prawdy będzie chyba stwierdzenie, że jest to skrzyżowanie powieści sensacyjnej z urban fantasy. Wiadomo, że podobne szufladkowanie książek nie ma większego sensu, ale chciałem przez to pokazać, że nie jest to książka typowa, wpisująca się w jakiś trend, a jednocześnie nie jest też do końca nowatorska, jest to raczej połączenie znanych elementów w nową jakość.

Przechodząc do rzeczy, akcja dzieje się współcześnie w Rosji, głównie w Moskwie i przynajmniej dla mnie było to sporą zaletą, bo pokazuje nam kraj i ludzi w nim mieszkających, o którym chyba nie mamy obecnie zbyt dużego pojęcia. Wielu z młodych ludzi ma bardziej wyraziste wyobrażenia Londynu, Paryża czy Nowego Jorku niż Moskwy właśnie. I co też się w tej Rosji dzieje? Ano ważą się losy świata.

Ale zacznijmy od początku. Otóż pewnego dnia do sześciorga kompletnie różnych ludzi przybywają ich wierne kopie, które same siebie nazywają Wizytorami. Ludzie w ten sposób wyróżnieni stanowią pełen przekrój społeczeństwa, są wśród nich: trzynastoletni uczeń, emerytowany profesor filozofii, pułkownik ukraińskiej armii, młoda lekarka, deputowany do rosyjskiej Dumy oraz pisarz książek fantastycznych. Jak można się domyślić, ten ostatni ma sporo cech Autora, ile i jakich - to już pole do popisu dla wyobraźni czytelników. To, że każda z wybranych osób jest inna, ma swoje uzasadnienie w fakcie, że każda z nich, a właściwie każdy z Wizytorów reprezentuje inną ideę. Są to Rozwój, Nauka, Siła, Miłość, Władza i Sztuka. Celem każdego z Graczy jest wyeliminowanie pozostałych, a stawką to, która z wymienionych wartości będzie dominować na świecie w nadchodzącym czasie. Bo okazuje się, że to nie pierwszy raz w historii naszej planety toczy się podobna walka. Zaczyna się śmiertelna rozgrywka, w której, chcąc nie chcąc, biorą udział również pierwowzory Wizytorów, sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że pojawia się jeszcze jeden Gracz, tym razem działający w pojedynkę.

Nie wiem, na ile wspomniany opis zachęca do sięgnięcia po książkę, sam przystępowałem do lektury z mieszanymi uczuciami i nie spodziewałem się cudów. Po pierwszych kilkudziesięciu stronach, kiedy akcja dopiero się zawiązywała, stwierdziłem, że o czym by Autor nie opowiadał, to czyni to świetnie. Tę książkę czyta się po prostu doskonale, wręcz pochłania się ją z wypiekami na twarzy. Na początku trochę problemów sprawia zorientowanie się wśród 6, a właściwie 13 bohaterów, ale wraz z kolejnymi stronami zaczynamy odczuwać coraz silniejsze emocje, czytając o losach bohaterów. Między postaciami zawierane i zrywane są sojusze, zmieniają się strategie poszczególnych Wizytorów i, ogólnie rzecz biorąc, dzieje się dużo. To jedna z kolejnych zalet tej książki, akcja pełna jest niespodziewanych zwrotów i nie powstydziłby się jej chyba żaden z autorów książek sensacyjnych. Żeby jednak nie było, że jest to jakaś bezmyślna łupanka, w której nie ważne dlaczego i po co, ale trup ściele się gęsto, trzeba zaznaczyć, że książka skłania do refleksji. Zmusza do zastanowienia dokąd zmierza nasz świat. Pokazuje, że to, co na pierwszy rzut oka wydaje się jedynym słusznym rozwiązaniem, często prowadzi do tragicznych następstw. W książce tej prawie nic nie jest takie, jakie się na początku wydaje.

Co według mnie można zarzucić książce, to pewien swoisty Rosjo-centryzm, no bo jeśli rozgrywka toczy się o panowanie nad całym światem, to czemu Wizytorzy pojawiają się tylko w Rosji? No, ale to już wybór Autora i z mojej strony raczej szukanie dziury w całym.

Podsumowując, zdecydowanie polecam tę książkę Łukianienki, bo jest jedną z jego najlepszych książek, które ukazały się do tej pory w Polsce. Dorównuje "Labiryntowi odbić" choć jest od wcześniej wydanych kompletnie inna.

Na sam koniec słów kilka o jakości wydania. Wydawnictwo chwali się, że to już 13 657 publikacja Książki i Wiedzy, ale niestety doszukałem się kilku literówek, które, jeśli można jeszcze wybaczyć nowym wydawnictwom jak Runa czy Fabryka Słów (chociaż okres ochronny zbliża się do końca), to w przypadku firmy z takimi tradycjami jest niedopuszczalne. Ponadto w moim egzemplarzu druk był trochę nierówny i niektóre kartki wyglądały jakby były z odzysku, ale oczywiście nie musi to być regułą. Nie można pochwalić również za okładkę - tak wyglądały książki wydawane na początku lat 90-tych. Rekompensuje to wszystko przystępna cena - za czterystu stronicową książkę musimy zapłacić 26 zł, co, zapewniam Was, nie jest ceną wygórowaną.

 

Tomek "kopyr" Kopyra

 

Siergiej Łukianienko

Jesienne wizyty

tłumaczenie: Ewa Skórska

Książka i Wiedza, Warszawa 2003





Książka

Inni są wśród nas!

 

Na okładce "Nocnego Patrolu", drugiej książki Siergieja Łukjanienki wydanej przez Książkę i Wiedzę, widnieje napis "Arcymistrz fantasy i SF" i muszę stwierdzić, że nie jest to tylko gołosłowne hasło reklamowe, jakich wiele wydawcy umieszczają na swoich książkach. Łukjanienko to naprawdę mistrz nad mistrze. Wspomniana powieść jest pierwszą częścią dylogii, na którą składa się jeszcze "Dzienny Patrol". Obie te pozycje odniosły olbrzymi sukces w Rosji i podobno mają być nawet zekranizowane. Książkę z całą pewnością można zaliczyć do fantasy, mamy wilkołaki, wampiry, magów i ifryty, a ponieważ rzecz cała toczy się współcześnie, więc potrzebny jeszcze będzie przymiotnik urban. I muszę przyznać, że mi osobiście "Nocny Patrol" podobał się o wiele bardziej niż np. "Amerykańscy bogowie" Gaimana, których też można do tego gatunku zaliczyć. Po kolei jednak...

Akcja książki toczy się w Rosji. Okazuje się, że na świecie oprócz ludzi są również Inni, którzy z dostępnej nam rzeczywistości potrafią przenikać do tak zwanego Zmroku. Zmrok to w pewnym sensie świat równoległy, a może raczej inny wymiar naszego świata. Do świata tego nie mają wstępu zwykli śmiertelnicy, lecz ci, którzy posiadają moc: magowie, wiedźmy, wampiry, wilkołaki. Jedni reprezentują Światło, drudzy Ciemność, między nimi toczy się odwieczna walka Dobra ze Złem, ale obecnie jest to raczej "zimna wojna". Obie strony doszły bowiem do wniosku, że Innych nie ma na świecie tak wielu, aby można sobie pozwolić na wyniszczający konflikt - i tak powstał Traktat. Na mocy tego układu obie strony zobowiązały się do utrzymywania równowagi pomiędzy obiema Potęgami. Oznacza to, że wykorzystywanie magicznych zdolności jest redukowane do absolutnego minimum, ponieważ interwencja magiczna dokonana przez jedną ze stron uprawnia przeciwnika do ingerencji o zbliżonym zakresie. Strażnikami przestrzegania tego kruchego rozejmu są dwie organizacje: Nocny Patrol to przedstawiciele Światła, Dzienny Patrol to ich odpowiednik z Ciemności. Dlaczego Światłość reprezentuje Nocny Patrol? Dlatego, że noc to pora aktywności stronników Ciemności i wtedy też działają magowie Światła czyhający na błąd ze strony przeciwnika.

Książka składa się z trzech powiązanych ze sobą opowieści, których głównym bohaterem jest mag Światła imieniem Antoni - pracownik Nocnego Patrolu. Mnie osobiście fabuła przypominała książki szpiegowskie opiewające zapasy KGB i CIA, z nieodłącznymi elementami, takimi jak walka wywiadów, wykradanie tajemnic, balansowanie na krawędzi zbrojnego konfliktu, werbowanie agentów i tym podobne. Analogie do powieści szpiegowskich znaleźć można na każdym kroku. Jak to zwykle u Łukjanienki bywa, pod warstwą wartkiej akcji kryją się pytania nader trudne i głębokie. Autor zmusza do zastanowienia się i do rewizji poglądów na kwestie Dobra i Zła. Czy należy je postrzegać w kategoriach czerni i bieli, czy może jest między nimi cała gama szarości? Gdzie znajduje się granica? Kiedy szarość przestaje być bielą, a staje się czernią? Jakie są granice kompromisu, czy cel uświęca środki? Podobne pytania literatura zadaje sobie od wieków i nadal nie znaleziono jednoznacznej odpowiedzi. Co jest atutem tej powieści, to fakt, że jest to podane w takiej formie, że na pewno nikogo nie znudzi. Autor nie daje jednak prostych odpowiedzi na postawione pytania, pozostawia czytelnika z licznymi wątpliwościami i miejscem na własną interpretację.

Zdecydowanie polecam tę książkę, bo jest to kawał dobrej rozrywki, nie pozbawionej ciekawych przemyśleń, które nie pozwalają przejść obok nich obojętnie. Książka podobnie jak "Jesienne wizyty" kosztuje 26 zł i stosunek ceny do zawartości jest jednoznacznie korzystny.

Na sam koniec muszę stwierdzić, że niestety, niestety - błędów w postaci poprzestawianych wyrazów czy drobnych literówek jest w tej książce jeszcze więcej niż w "Jesiennych wizytach", co być może wynikało z pośpiechu, z jakim wydawane są poszczególne książki Łukjanienki przez KiW. Nie potrafię zrozumieć, co kierowało wydawnictwem, że wydało dwa tytuły niemal równocześnie (być może wydawnictwo chciało zdążyć na Targi Książki, które odbywały się w maju w Warszawie), przecież równie dobrze "Nocny Patrol" mógł się ukazać miesiąc później i nic by się nie stało, a można było dokonać staranniejszej korekty. Wspomniane błędy, co prawda, nie tyle utrudniają lekturę, co budzą irytację i sprawiają wrażenie pewnej niechlujności. Tradycyjnie już nie podoba mi się okładka, na plus jedynie można zaliczyć to, że utrzymana jest w tej samej konwencji co "Jesienne wizyty". Sprawia wrażenie pewnej serii i w zamierzeniu wydawnictwa ma tak być w przypadku wszystkich tytułów Łukjanienki, a z moich wyliczeń wychodzi, że będzie ich jeszcze co najmniej trzy. W najbliższym czasie mają się ukazać "Zimne brzegi" - pierwsza część dylogii, która przez speca od literatury rosyjskojęzycznej - Pawła Laudańskiego, określana jest jako szczytowe osiągnięcie Łukjanienki. Przeczytamy - zobaczymy, tymczasem polecam "Nocny Patrol", no i oczywiście czekam z niecierpliwością na opowieść z drugiej strony barykady, czyli "Dzienny Patrol".

 

Tomek "kopyr" Kopyra

 

Siergiej Łukianienko

Nocny Patrol

tłumaczenie: Zbigniew Landowski

Książka i Wiedza, Warszawa 2003





Książka

Prawo selekcji

 

Teraz to się wkurwiłem!

Samson Miodek "Narrenturm"

 

Polscy pisarze s-f cierpią na coś, co można określić mianem kompleksu Lema. Znaczy, że on najlepszy jest i basta. Nikt go nie przerośnie, nikt nie pójdzie dalej.

Nie trzeba specjalnie przenikliwego intelektu, by takie samo odniesienie zastosować wobec Sapkowskiego i polskiej literatury fantasy. Jeszcze długo po ukazaniu się ostatniej części sagi o wiedźminie, proza Andrzeja Sapkowskiego będzie stawiana za wzór. Nie uniknie się więc porównań, czy też zarzutów (w przypadku krytyki złośliwej) o plagiat, czy (krytyka przychylna) celności nawiązań i cytatów.

Mając tego świadomość, postanowiłem przeczytać powieść Jacka Dąbały tak obiektywnie, jak tylko potrafię. Od początku coś nie grało...

Tytuł, nie wiedzieć czemu, kojarzył się bardziej z wydawnictwem prawniczym bądź historycznym...

Ilustracja zdobiąca okładkę wyjątkowo szpetna... We wznowieniu też raczej amator malował te bohomazy.

Nazwisko autora nieznane i kojarzące się z rozbrykanym młodzieńcem, a nie zadumanym gentlemanem, którego zdjęcie zamieszczono na tyle książki... Dotyczy edycji z 1997 r.

Plotki, jakie mnie doszły o tej książce, to po prostu potwarz i hańba... Że ktoś, kto dużo pralek czy innych żelazek w życiu sprzedał, przeczytał Sapkowskiego, a ktoś życzliwy podszepnął, że na fantasy można zarobić. Ponieważ w okolicy był znajomy poniekąd pisarz, to się mu zapłaciło, a on usiadł i napisał. Dramat naszego narodu polega właśnie na przerażającej ilości amatorów. I jak to możliwe, że wydawnictwo, które wydaje takie hity jak "Viagra mać" Ziemkiewcza czy przygody Jakuba Wędrowycza spisane przez Pilipiuka, bierze się do wydawania takiego knota?!

I mimo tego wszystkiego starałem się potraktować powieść "Prawo śmierci" uczciwie i bez uprzedzeń. Niestety, Bóg mi świadkiem, a pan Dąbała niech mi wybaczy, nie dało się. Nie da się tego czytać.

I te dwa zdania mogłyby wystarczyć za całą recenzję, ale tak się nie godzi.

Od pierwszych akapitów widać, że mamy do czynienia z dziennikarzem. Sposób opisywania wydarzeń jest zbliżony do reportażowych zapisków, a taka maniera godzi niestety w konstrukcję powieści. To, że Jacek Dąbała pewną umiejętność władania słowem pisanym posiadł, wcale nie oznacza, że jest sprawnym powieściopisarzem. I nawet najlepszy redaktor z Fabryki Słów tu nie pomoże. Bo on, biedaczysko, powieści nie napisze, świata nie wykreuje, bohaterom symbolicznych jaj, tudzież równie symbolicznych cycków, nie przyprawi. Bo redaktor nie od tego jest. On tylko koślawe zdania poprawi i czasem jakąś nielogiczność wytknie.

Żeby nie być gołosłownym... O stylu, o sprawności warsztatowej można powiedzieć, że jest bardzo nowatorski, prekursorski, ba wręcz awangardowy! To w wersji optymistycznej. Bo można też powiedzieć, że z literaturą, spójnym wyrażaniem myśli w piśmie, tudzież pracą nad językiem "Prawo śmierci" ma niewiele wspólnego. To wersja faktyczna, nie pesymistyczna. Bo pesymistyczna jest taka, że można też powiedzieć, że oto mamy wreszcie polskiego Pratchetta.

Oto przykłady:

"Przypominał halabardę". - Porażające, nieprawdaż? Ale dalszy ciąg jest jeszcze lepszy, jest to - jak łatwo się domyśleć - krótki, zwarty i bojowy opis halabardy: "Czarne włosy nosił ostrzyżone przy samej skórze, a jego oblicze przywodziło na myśl dziób orła". Wypisz wymaluj halabarda.

"Idalgo, mistrz miecza i łapacz (!) bandytów..." - Urocze to "łapacz", bo takiego słowa w języku polskim nie ma. No chyba, że chodzi o wyświechtany żart z trzymakiem do łapacza. Ale przecież nie, w tej książce jest o śmierci i o halabardach. Mnóstwo śmierci zadawanej całymi stadami halabard.

"...lombardzkie noże..." - Przykre skojarzenia z miejscem, gdzie oddaje się telewizor za parę groszy, narzuca się samo.

I jeszcze te nazwy - jedne nie do wymówienia (przypominam, na świecie żyje jedna osoba potrafiąca posługiwać się językiem składającym się prawie wyłącznie z samogłosek. Jedna osoba to znaczy na wymarciu), inne natrętnie kojarzące się z czymś, co już skądś znamy.

Zdeb, Grwald, Ghata, Human (!), Syrius (!), Pinto, Heling (!), Pandab...

Sztywność frazy Dąbały wynika też z prostego faktu, że zna on tylko wypowiedzenia pojedyncze; nierozwinięte i rozwinięte. Jeśli pojawiają się wypowiedzenia złożone, to są pełne błędów interpunkcyjnych bądź nielogiczne. Niezorientowanym doradzam lekturę podręcznika do gramatyki dla szkół podstawowych lub gimnazjum.

Więcej przykładów nie będzie, bo musiałbym całą powieść tu przytoczyć. Ale nieśmiało dodam, że literatura polega też na tym, że jest coś ukryte między wierszami. Między wierszami "Prawa śmierci" ukryte jest tak mało, że nie da się tego odnaleźć, nawet gdyby interlinię zwiększyć kilkukrotnie.

Żal Fabryki Słów, że swoim logiem firmuje takiego knota. Żal fanów, którzy to kupią, jeszcze bardziej żal tych, co to grafomaństwo przeczytają. A tych, którym się spodoba, mi nie żal - sami sobie są winni.

Fantasy, jak każda inna literatura, ma pewne elementy, symbole, figury artystyczne - żeby rzec górnolotnie, które wciąż i wciąż są ogrywane. Zmienia się jeno konfiguracja. Od wyobraźni autora zależy na ile oryginalną kreację stworzy. Niestety w przypadku "Prawa śmierci" oryginalności nie ma za grosz, a jej próby wydają się nieprzemyślane, na dłuższą metę irytujące i pretensjonalne.

Od imion począwszy, na nędzy fabularnej skończywszy, ta książka jest beznadziejna i nie zasługuje na więcej miejsca, więc kończę.

Na koniec mam dwie wiadomości: jedną złą, drugą dobrą:

Powieść "Prawo śmierci" nie jest długa.

Niestety, to dopiero tom pierwszy.

Panu Dąbale dziękujemy i nie prosimy o więcej.

 

Syn Satana czyli Satanson

 

Jacek Dąbała

Prawo śmierci

Artha Inc., 1997

Fabryka Słów, 2003 (wznowienie)







Spis treści
451 Fahrenheita
Literatura
Konkurs
Bookiet
Recenzje
Spam (ientnika)
Komiks
Stopka
Hor-Mono-Skop
Ludzie listy piszą
Martin Králik
Adam Cebula
D'Bill
Idaho
Andrzej Pilipiuk
Ewa Białołęcka
Tomasz Pacyński
Eugeniusz Dębski
Tadeusz Oszubski
Artur Skowroński
Jaroslav Mostecký
KRÓTKIE SPODENKI
nonFelix
Adam Cebula
Necrosis
XXX
Ktokolwiek widział...
 

Poprzednia 07 Następna