Autor: Marcin Osuch, Konrad Wągrowski,
Grafika: Agnieszka Kurc,
Seria wydawnicza: Komiksoteka
Wydawnictwo: Wydawnictwo KURC,
Redakcja: Bartosz Kurc,
Typ publikacji: papier,
Premiera: 14 września 2024
Wydanie: 1
Liczba stron: 542
Format: 16x23 cm
Oprawa: miękka,
ISBN: 978-83-971772-4-6
Cena: 99.90 PLN
Więcej informacji: Marcin Osuch, Konrad Wągrowski „Pozaziemscy bogowie i kosmiczni detektywi. Polski komiks SF do 1989 roku”
Nie tylko podróż w przeszłość…
Trudno mi w niewielkim nawet stopniu uważać się za znawcę polskiego komiksu science fiction, jako że moje zainteresowania dotyczące tego gatunku koncentrowały się przede wszystkim na literaturze (czy komiks możemy zaliczyć do literatury czy też nie, to temat do rozważań na inną okazję). Bez wątpienia znalazłoby się wielu uznanych specjalistów, którzy mogliby rozwój w naszym kraju tej formy twórczości szeroko przybliżyć i przeanalizować z punktu widzenia badacza kultury popularnej, wymieniając fakty, daty oraz autorów. Moje osobiste czytelnicze doświadczenia, sięgające czasów dzieciństwa, każą mi jednak sądzić, że polski komiks osadzony w gatunku fantastyki naukowej ma długą i mocno ugruntowaną tradycję. Może nie tak obszerną jak opowieści graficzne wydawane w Europie Zachodniej i USA, ale z pewnością godną uwagi.
Jak bogata jest ta tradycja – nie miałem pojęcia, potrafiąc zaledwie wymienić najlepiej znane serie komiksowe czy pojedyncze opowieści. A to tylko dlatego, że na przestrzeni przeżytych dekad, jak zapewne duża część mojego pokolenia, miałem okazję osobiście trzymać je w rękach, z trudem zdobywszy w księgarni, kiosku „Ruch” lub od kolegów ze szkolnej ławy. Okazja do pogłębienia wiedzy w tym zakresie nadarzyła się dzięki uprzejmości Wydawnictwa Kurc, którego nakładem we wrześniu tego roku ukazała się książka „Pozaziemscy bogowie i kosmiczni detektywi”, autorstwa Marcina Osucha i Konrada Wągrowskiego.
Warto tutaj zaznaczyć, że obydwaj panowie posiadają znaczący dorobek jako publicyści i od wielu lat udzielają się w środowiskach związanych z polską popkulturą fantastyczną. Napisane przez nich artykuły, felietony oraz recenzje znaleźć możecie między innymi w Magazynie Kultury Popularnej „Esensja”, a ich samych spotkacie zapewne na każdym większym, odbywającym się w naszym kraju, wydarzeniu dotyczącym komiksu.
Czego zatem możemy spodziewać się po wzmiankowanej książce? Już sam jej tytuł wraz z grafiką na okładce powinien wywołać radosny uśmiech zrozumienia w starszym pokoleniu, wychowanym na kultowych komiksach niezrównanego Bogusława Polcha. Bo tytuł i okładka stanowią bez wątpienia obietnice nostalgicznej podróży do czasów, kiedy jednym z ważniejszych mediów, kreujących wyobraźnię młodego człowieka był właśnie komiks. To wiadomość dla wtajemniczonych, którym autorzy zdają się mówić „zapnijcie pasy i startujemy”, a ci nie muszą zgadywać dokąd lecą, bo doskonale wiedzą.
Czym zatem jest ta książka? Z pewnością można ją nazwać niezwykle obszernym i szczegółowym kompendium wiedzy na temat historii oraz rozwoju polskiego komiksu science fiction od końca drugiej wojny światowej aż do końca lat osiemdziesiątych zeszłego wieku. Zgadza się. Omawiana tematyka w zasadzie obejmuje cały okres PRL, uwzględniając zarówno komiks jak i dotyczące go kultowe czasopisma. Dla większości moich rówieśników, zapalonych wielbicieli fantastyki naukowej, polski komiks osadzony w tym gatunku to przede wszystkim lata osiemdziesiąte tamtej epoki. Dobrze przecież pamiętamy przygody Funky Kovala, bitwy toczone przez przybyszy z Des czy wyprawy profesorka Nerwosolka. Tymczasem komiks w naszym kraju służył do ukazywania treści fantastycznonaukowych już wiele dekad wcześniej. Oczywiście, zmieniała się jego forma, zmieniali się rysownicy oraz dominująca stylistyka, ale science fiction samo w sobie ma w tym medium znacznie starsze korzenie.
Nie będzie przesadą uznanie tej książki w gruncie rzeczy za pieczołowicie przygotowany podręcznik dla badaczy polskiej kultury popularnej, który śmiało polecać można studentom kulturoznawstwa. To przede wszystkim obszerny zbiór chronologicznie porządkowanych faktów historycznych, opatrzonych materiałami źródłowymi. Archiwalne zdjęcia rysowników i scenarzystów przeplatają się na jej stronach ze skanami korespondencji czy różnego rodzaju dokumentów, takimi jak chociażby umowy na wykonanie grafik oraz oczywiście z planszami omawianych komiksów. Wrażenia obcowania z podręcznikiem akademickim dopełnia obszerna bibliografia wraz z indeksem autorów oraz tytułów, jak również tabela, w której zestawiono poszczególne lata z wydarzeniami dotyczącymi polskiego komiksu, wydarzeniami w polskiej kulturze oraz tym, co działo się wówczas w kraju i na świecie. Świetna rzecz, która pozwala spojrzeć na rzecz z szerszej perspektywy.
Zbliżona do podręcznikowej narracja, którą niektórzy mogą uznać za zbyt „suchą”, dla części czytelników może być oczywiście mankamentem. Dla mnie jako historyka nie jest to akurat żaden problem i wręcz stanowi ona podkreślenie rzeczowego podejścia do tematu, bez zbędnego „lania wody”. Imponujący jest ogrom pracy, jaki autorzy włożyli w drobiazgowe zapoznanie się z dziejami polskiego komiksu science fiction, wertując prasę sprzed wielu dekad oraz docierając do innych ważnych, czasem nieoczywistych źródeł. Rzecz jasna, praca ta nie ograniczyła się do zebrania i uporządkowania faktów. Treść sprawozdawcza książki uzupełniona została o obszerne komentarze, jak również streszczenia założeń fabularnych większości z przedstawionych opowieści obrazkowych.
„Pozaziemscy bogowie i kosmiczni detektywi” to obowiązkowa pozycja w biblioteczce nie tylko miłośnika komiksu, ale przede wszystkim wielbiciela fantastyki naukowej, którą śmiało postawić można obok „Historii science fiction” autorstwa Xaviera Dollo i Djibrila Morissette-Phana – wydanej w postaci komiksu właśnie. Te ponad pięćset stron to nie tylko podróż w przeszłość, dla wielu z nas sentymentalna. To również przybliżenie roli komiksu jako medium popkultury w poszczególnych epokach, na które podzielić możemy okres PRL. Jedyny niedostatek tej doskonałej pozycji dotyczy jej wersji w miękkiej oprawie, a konkretnie faktu, że wszystkie plansze z przedstawionych komiksów są tam czarno-białe. Dostępne jest jednak również wydanie w formie albumowej z kolorowymi planszami. I bardzo dobrze, bo książka bez wątpienia na to zasługuje.
Łukasz Marek Fiema
Powrót do hotelu Panorama
Stephen King Doktor Sen Prószyński i S-ka Warszawa 2013 Stron: 655 Cena: 42…
Socjopatka i bestia
Autor: Robin LaFevers Tłumacz: Dominika Bogucka Tytuł: „Mroczny triumf” Wydawca: Fabryka Słów…
Dwunastu gniewnych aniołów
Autor: Anna Kańtoch Tytuł: Trzynasty anioł (e-book) Wydawca: Powergraph 2014 Stron: 296…
Wydarzenie wirtualne
13.01.2025
Warszwa