Autor: Naomi Novik,
Grafika: Cassie Vu, Jacek Pietrzyński,
Tytuł oryginalny: "Buried Deep and Other stories"
Wydawnictwo: Dom Wydawniczy REBIS,
Redakcja: Krzysztof Tropiło,
Tłumaczenie: Zbigniew A. Królicki,
Typ publikacji: papier,
Premiera: 12 sierpnia 2025
Wydanie: 1
Liczba stron: 432
Format: 13x20 cm
ISBN: 978-83-8338-331-6
Cena: 69.90 PLN
Więcej informacji: Naomi Novik „Głęboko pogrzebany i inne opowiadania”
Alternatywne delicje
„Głęboko pogrzebany i inne opowiadania” to garść innych wersji historii, które poznaliśmy już wcześniej. Po przeczytaniu każdego opowiadania okazuje się że, zbiór tworzą jednak nowe wymiary tych historii albo ich uzupełnienia. Wszystkie z nieśpiesznym tempem narracji, spisane bez sięgania po skrajności, z aurą odcieni magii, kolorytem języka, klimatem i bohaterami. Każde jak nowa mozaika pojawiająca się w okularze po obrocie czarodziejskiej tuby. Kalejdoskop obrazów rozpiętych w światach wyobraźni Naomi Novik – od starożytnej przeszłości do galaktycznej Konfederacji w przyszłości.
Podróż do światów kreacji Naomi Novik w „Głęboko pogrzebanym i innych opowiadaniach” rozpoczynają i zamykają opowiadania morskie. Zaczynamy więc od pirackiego „Araminta, czyli wrak Amphidrake’a” w scenerii przywołującej echa „Wyspy skarbów” R.L. Stevensona. W ułożonym społeczeństwie niepokorna i wyrzucona z niego Araminta odnajduje się na antypodach jako najlepszy herszt morskich piratów. Zamykająca zbiór „Okrężna droga” jest natomiast opowieścią o buntowniczym znajdowaniu odwagi do przeciwstawienia się zniewoleniu i strachowi przed żeglugą ku nieznanym horyzontom.
Opowiadaniem „Po godzinach” wracamy do trylogii Scholomance. Dostać się do szkoły magii nie jest łatwo, ale jeśli już się to uda, robi się nieciekawie, kiedy potraktują cię tam z góry jak zdolną, ale ubogą krewną i parweniuszkę. Tym wartościowsze jest wtedy zwalczenie chęci odegrania się i upokorzenia wrednej prześladowczyni.
W opowiadaniach „Smoki i maniery” i „Vici” zaglądamy do świata Temeraire’a. W pierwszym z motylami w smoczym brzuchu śledzimy alternatywne rozkwitanie wspaniałego afektu i triumf uczucia zrywających pęta dumy i uprzedzenia, budowanego kunsztem nienagannych manier i kurtuazji. „Vici” przenoszą nas z kolei do rzymskich początków symbiotycznej smoczo-ludzkiej relacji w krwawym podboju Galii Zaalpejskiej.
Tytułowy „Głęboko pogrzebany” zwodzi nas alternatywnie klasycznym mitem o Minotaurze. Labirynt jest może i więzieniem dla potwora, ale więź Ariadny z przyrodnim bratem jest od tej potworności silniejsza. W „Mocy srebra” (wcześniejsza wersja powieściowa została uhonorowana w roku 2019 nagrodą Locusa) córka nieudolnego lichwiarza szuka ratunku przed upadkiem rodzinnego interesu. Pomoc znajduje, i choć stawką umowy z Władcą Mrozu jest jej życie, to spryt i lichwiarska zręczność uchronią Miriam przed zimnem wieczności.
Baśniowy „Zamek Coerlieu” pochłania tych, których buta i próżność mają świadczyć o ich sile. Ciekawość i przekora zwiodą jednak także pasierba Isabeau, pani zamku. Tchnący grozą nocy zamkowy donżon odda swoją ofiarę, ale tylko wtedy, gdy Macocha wygra swe życie w karcianej rozgrywce z Królową innego wymiaru.
W zbiorze znajdujemy także „Frazesy” traktujące o innej, próżniaczej naturze geniusza dedukcji, bo Sherlock to także Holmes z człowieczymi potrzebami jak każdy z nas. Te ludzkie słabostki czynią z niego wdzięczny obiekt rewanżu za odrzucenie w przeszłości i dedukcja będzie tu na nic.
„Błogosławieństwa” i „Siedem” są manifestami kobiecego żywiołu. W przepowiedniach urodzinowych rodzice oczekują dla dzieci błogosławieństw jasnej i szczęśliwej przyszłości. Siłę nowonarodzonej da jednak tylko wróżba łatwości zdobywania władzy i dominium, ale w dniu narodzin jej cena jest nieoczywista. Siłą garncarki w mieście siedmiu bram jest upór wewnętrznego spokoju, bo tylko tak może zdobyć uznanie cechu mistrzów białego tworzywa. Sprzyjają jej co prawda talent i ciężka praca, ale prawo do wyrabiania ceramiki wymaga najwyższej ceny, bo glinka karmi się życiem.
„Siedem lat od domu” opowiada jeden z galaktycznych epizodów imperialnej konkwisty Ziemi. Nowi członkowie Konfederacji przyłączają się do niej, ale jest to wybór oczywisty, bo innego im się nie przedstawia. Na drodze imperium staje jednak Melinda, świat biotechnologicznej magii, której technocentryczna konkwista śmiertelnie nie sprosta.
Siła talizmanu chroni przed nieszczęściami, które czają się na naszej drodze i tylko czekają, żeby utoczyć nam siły życiowej. Okopy Wielkiej Wojny jak mało które miejsca cenią talizmany, bo tam idzie o wartość najwyższą – przetrwania pod gradem kul wroga, nawałą ognia jego artylerii, przed zdradliwym powiewem trującego gazu. Okopowy rytuał picia herbaty w „Czajniczku Lorda Dunsdany’ego” jest tęsknym wspomnieniem domu i rodziny, ale czy herbata jest talizmanem?
Parafrazując jeden z komentarzy, który często pada z ust komentatorów rozgrywek w jednym ze sportów zespołowych, kontynuacje i alternatywne wersje utworów są dziś stałym fragmentem gry autorów z audytoriami odbiorców sztuki. W literaturze, a szczególnie w dominium twórców ruchomych obrazów, naszą uwagę ma więc przyciągnąć kolejny retelling, sequel i remake, ale też nierzadko i poprzednik, czyli medialnie swojski prequel. Te harce przed nosem odbiorców rzadko znajdują ich uznanie, bo produkty tak sprzedawane jakże często okazują się klonami, powtórzeniami, sztucznie kreują wątki i bohaterów albo po prostu są nie-wiadomo-o-czym. W zamierzeniu mają wyjaśniać i wprowadzać, a znacznie częściej są odmianą nadopiekuńczej psychozy autora lub scenarzysty dostarczenia lepszego odczytu/odbioru tego, co mają poprzedzić, kontynuować albo pokazać inaczej.
„Głęboko pogrzebany i inne opowiadania” jako zbiór alternatywny temu zaprzecza, jest świeży, ciekawy i zajmujący. Zbiór opowiadań Naomi Novik obiecuje czytelnikowi ucztę kunsztownym szkicem na pierwszej stronie okładki i barwioną tym szkicem krawędzią bloku książki. To obietnica świetnej lektury dotrzymana tym, co znajdujemy w środku.
Tomasz Kokowski
[Recenzja] LandsbergON nr 15
Motywem przewodnim piętnastego numeru magazynu „LandsbergON” – Gorzowskiego Magazynu Fantastycznego – są…
Wokół fundamentalizmu
Autor: Matt Ruff Tytuł: „Miraż“ Tłumacz: Zbigniew A. Królicki Wydawca: Rebis 2013…
Blaski i nędze życia Ekumeny
Ursuli LeGuin wielbicielom fantastyki przedstawiać nie trzeba. Jeśli o mnie chodzi, autorka…
Warszawa
13.11.2025
