Felietony

Jak w SF funkcjonuje motyw katastroficzny? Można by odpowiedzieć „dobrze”. Co chwilę ktoś wysadza świat, ktoś inny świat ratuje (albo wszechświat). Bez totalnej katastrofy fantastyka miałaby się kiepsko. Widza (czytelnika), który pewnie już niezbyt świadom tego, ma zaimplementowane przez kulturę lęki z czasów Zimnej Wojny, gdy zagłada atomowa wisiała na omyłkach operatorów

– Lema już nikt nie czyta, ni chuja! – zagrzmiał mi do ucha.
Gość był ogromny, wielorybi niemal, aż poczułem się przy nim malutki niczym plankton. Skuliłem się odruchowo i przeprowadziłem błyskawiczny rachunek sumienia. Czytałem coś, tego, jak mu tam, Lema? No tak, na Bajkach robotów przecież uczyłem się składać litery, a w szkole średniej mieliśmy snobizm na Lema i przeczytałem chyba wszystko co napisał, łącznie z Summa Technologiae, z którego zrozumiałem może ze dwa zdania.

Ludziska bez mózgów plenią się bez opamiętania, czyli Adam Cebula i jego słów parę o zjawisku zwanym myśleniem.

W prasie mamy kolejną burzę z powodu tym razem polskiej ustawy zezwalającej tak zwanym służbom na inwigilację obywatela praktycznie bez powodu. Awantura buzuje wokół inwigilacji w internecie. Dziwnym trochę przypadkiem, nie bulwersują inne formy, jak podsłuchy telefonów, podsłuchy w pomieszczeniach i tak dalej. Sprawa bywa tłumaczona – zwłaszcza przez tych co chcą podsłuchiwać – tak, że przecież my jesteśmy ci dobrzy. Jak ktoś nic nie ma na sumieniu, nie ma […]

Otaczają nas agenci rozlicznych wywiadów, a co drugi z nich to homo sovieticus. Aż strach się bać… Adam Cebula (na szczęście) do strachliwych nie należy, choć ze szpionem złowrogim co i rusz na korytarzu się mija. <wink> Pamiętam jak na FiF-ce (liście dyskusyjnej opartej o e-maile) umawialiśmy się, że o polityce dyskutować nie będziemy. Nie. Ale… Czasami robi się tak science fiction, że trudno przepuścić okazję. Otóż dowiedziałem się, że dr Zygmunt Petru […]

„Zawrzyjmy sojusz”, powiedziała mrówka do mrówkojada, który wyjadł już pół mrowiska. Adam Cebula pisze o sojuszach – niekoniecznie zwierzęcych. Dlaczego ludzie nie czytają książek? Po kontakcie z tą konkretną książką naszła mnie bardzo niepokojąca refleksja. Teoria, która poniekąd odwraca kota ogonem co do przyczyn zjawiska, nad którym wszyscy biadają. A jeśli, będąc już przy kocie i dbając o dokładność modelu z użyciem futrzaka, uprzemy się, że to nie takie proste, panie kolego, […]

Adam Cebula na tropie latających talerzy, bomby atomowej, gigantycznych dział oraz innych mrocznych a dziwnych sekretów nazistowskich Niemiec. Słówka „mitologia” i „przemysłowa” wydają się ze sobą gryźć. Ten zestaw to, można powiedzieć, oksymoron. Przemysłowe podlega całkowitej ludzkiej kontroli, jest od początku do końca zaprojektowane, przebadane, posiada kompletną dokumentację. A jednak o pewnych popularnych – chyba trzeba to tak nazwać – pomysłach na wytłumaczenie sobie świata, krążących czy to w mediach […]

Adama Cebulę nawiedziła wizja netu jako misia wypchanego bezwartościowymi pakułami. Przerażająca była to wizja… i, co gorsza, zbliżona do prawdy. Co się zatem stało temu misiu? Treści, treści! Jak jarmużu bedłki(?), tak treści pragnie net. Nie wiem, ile razy pisałem, że się wypisałem i nie mam o czym pisać. Nie jest to zbyt przyzwoite, obiecywałem sobie, że nie napiszę, więcej… Zjawisko jest znane od dawna. Jaksię rozejrzeć, to stwierdzimy, […]

Wbrew pozorom wcale nie chodzi o akumulatorki. Ani o bateryjki. Oto Adam Cebula i jego poszukiwanie prawdy. Zapewne, Drogi Czytelniku, znasz tę zasadę: nie wolno do urządzenia wkładać różnych typów akumulatorów, choć są to pasujące ogniwa typu „paluszek”. Nie wolno bo… No i nie wiem. Prądem zajmuję tak ze czterdzieści lat, znam różne dziwne narowy akumulatorów zasadowych i ołowiowych. Tak, wiem, czym grozi naprawdę łączenie ogniw o różnej pojemności. […]

Wakacje o krok, więc Adam Cebula dryfuje po meandrach edukacji, jako też Rzeczypospolitej władania. Podryfujmy przez chwilę razem z nim. Polityka, mam wrażenie, już od dawna każdemu przelewa się uszami. Jak się w tiwi pojawia dwójka piesków z przeciwnych politycznych opcji, mająca w założeniu prowadzić merytoryczną dyskusję, natychmiast przełączam kanał. Wiem, że zaraz usłyszę wrrr i hau, że nawet gdybym się bardzo starał, nic z tego nie zrozumiem, choćby dlatego, […]

Ubarwianie rzeczywistości, która już minęła? Czemu nie… ale może jednak w pewnych granicach. Adam Cebula pisze o patriotyzmie i popkulturze. Lubicie czytać kryminały? A powieści sensacyjne? To coś trochę innego, ale to także literatura trochę gorsza. Tak, tak – ani kryminał, ani powieść sensacyjna, ani tym bardziej film sensacyjny to nie jest szczyt osiągnięć kulturalnych. Horrory, science fiction, fantasy, romanse, powieści płaszcza i szpady oraz bajki dla dzieci i powieści […]

Mamy XXI wiek i tytuły w gazetach brzmią czasami jak wyjęte z powieści science-fiction. Ot, na przykład, że „roboty zabiorą nam pracę”. Coś na kształt informacji o buncie maszyn, tym bardziej gdy obok piszą, że zagraża nam „sztuczna inteligencja”. Jak? Likwiduje miejsca pracy. Tym, że w jakiejś przyszłości (jak wieszczy Stephen Hawking)  może się zbuntować, fascynują się naprawdę nieliczni. Natomiast zjawiskiem, że AI potrafi już dziś skutecznie […]

Komputer twoim oknem na świat we wszelkich jego aspektach, czyli Adam Cebula przetrząsa zakamarki globalnej sieci. Nie wiem, czy kojarzenie ze sobą bardzo odległych faktów jest dobre, czy złe. Myślę, że za każdym razem trzeba się przyglądać, co z tego wynika. Możemy się wpuścić w maliny, ale także możemy wyciągnąć ciekawe i pożyteczne wnioski. Możliwe, że efekt będzie, co do wartości, gdzieś pomiędzy tymi dwiema skrajnymi opcjami, choć jedno […]

Na portalu fantastyka.pl pojawił się felieton „Kwestia zinów”. Najprawdopodobniej nie zwróciłbym na niego w ogóle uwagi, tak jak nie zwracam uwagi na setki, jeśli nie tysiące innych kiepskich felietonów, gdyby nie to, że został w nim poruszony temat Fahrenheita. Tekst miał być próbą oceny sytuacji zinów internetowych, Sirin (autor tekstu) popełnia jednak jeden grzech – nie ma kompletnie pojęcia, o czym pisze, a oceny dokonuje na podstawie… no właśnie, nie za bardzo wiadomo, […]

Od samego zarania świata człowiek niczego nie wypatrywał tak namiętnie i z takim utęsknieniem, jak jego końca. Myśl o nieuchronnym końcu pojawiła się niemalże równolegle ze świadomością tego, że świat musiał kiedyś powstać. Niczym logiczny ciąg przeciwstawień – skoro został stworzony, a skądś przecież musiał się wziąć, to jego losem jest też zginąć. Jakkolwiek pozornie naturalna, powyższa konstatacja miała absolutnie przełomowy wpływ na całą kulturę i powstawanie […]

Rzeczywistość skrzeczy, więc lepiej jej nie zauważać. Taaaa, jasne. Ale przepis na grunwaldzką (kilo cukru, cztery litry gotowanej wody oraz dziesięć deko drożdży) każdy zna. Gorzej z resztą tego, co się Grunwaldu tyczy. Adam Cebula pływa w oceanie historii. — Kto Ty jesteś? / — Polak mały. / — Jaki znak twój? / — Orzeł Biały. Podejrzewam, że niewielu rodaków pamięta autora tego wierszyka. To Władysław Bełza. (https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Be%C5%82za) […]

Proszę państwa, oto Księżyc. Jasny, świetlisty i daleki jak stąd do tamtąd.  O ile nie przesłaniają go chmury, co noc jest w zasięgu wzroku i można wyć do niego, ile wlezie. Albo wyskoczyć na portal randkowy celem poderwania gorącej osiemnastki. Adam Cebula nie wyskoczył… dlaczego? Szczegóły w tekście poniżej. Nie wiem czy dzieci kiedykolwiek dostały w szkole zadanie napisania charakterystyki pilota Pirxa. Ja postawiłem je sobie sam na skutek poczucia […]

A może by tak przyjąć ryzykowną i ekstrawagancką tezę, że książki fantastyczne nie opisują przygód zielonych marsjańskich fifoludków z wielkimi blasterami? Kto wie, może warto się nad tym zastanowić? Adam Cebula zastanawia się już od dawna. Dobrze jest wskazać, od czego zaczęło się rozmyślanie nad jakimś tekstem, co go wywołało. Tak mógłbym zrobić i w tym wypadku. Gdzieś w sieci mignęło mi „jałowe rozważania technologiczne”. Chodziło o recenzję jakiegoś bardziej ambitnego […]

W życiu trzeba sobie jakoś radzić, powiedział baca, zawiązując buta dżdżownicą. Adam Cebula zasadniczo się z nim zgadza, choć wolałby, żebyśmy radzili sobie mądrze.   Jest coś, co mnie ciągle popycha do konfliktów z tak zwanym otoczeniem. Czyli ludźmi, z którymi się spotykam. Kiedy analizuję okoliczności, to niespodziewanie dochodzę do wniosku, że mam pewną cechę, która prawdopodobnie leży w zasadach gatunku zwanego Science Fiction. Może przesada, […]

Od zera do antybohatera, czyli czy Conan miałby szanse zawładnąć wyobraźnią czytelników w dzisiejszych czasach, zastanawia się Adrian Zwoliński. Aragorn, syn Arathorna II, staje do nierównej walki z hordami orków, by pomóc hobbitom zniszczyć pierścień władzy i ocalić Śródziemie przed władcą ciemności. Herkules Poirot w sobie znanym stylu, godząc nienaganne maniery z brudną robotą detektywa, pomaga przyjacielowi, monsieur Boucowi, rozwiązać zagadkę morderstwa w Orient Expressie. Bohaterski Hektor […]