Fahrenheit nr 64 - lipiec-wrzesień 2oo8
fahrenheit on-line - archiwum - archiwum szczegółowe - forum fahrenheita - napisz do nas
 
Publicystyka

<|<strona 16>|>

Flirt zaczepno-obronny

 

 

ATOM CZY SŁOŃCE

 

Zaczepnie flirtują: Książę12, Ksigenia, Tango

Broni się i moderuje: Andrzej Zimniak

 

Ksigenia: Jeśli chodzi o pozyskiwanie energii, to ja najbardziej lubię poranną kawę. I gorący prysznic.

Tango: A ja bym wolała pospać trzy godziny dłużej.

Książę12: No świetnie. Możemy zacząć od kawy: rośnie sama, bo słonko świeci, zachodzi fotosynteza i dopełnia się cykl Krebsa, i to mi się podoba. Czy człowiek nie może wszystkiego robić w sposób naturalny?

AZ: Kiedyś ludzie uprawiali ziemię zakrzywionym konarem i palili drewnem, to niewątpliwie było ekologiczne. Ale osobiście lubię swój komputer i nie chcę się go pozbyć, potrzebuję dwa razy dziennie łykać pigułki i wolałbym nie chodzić piechotą do hiszpańskich Pirenejów, gdzie czasem spędzam wakacje.

Książę12: Dobrze wiesz, że chodziło mi o odnawialne źródła energii. Wszystko zaczyna się od Słońca, ono dostarcza energii nie tylko roślinom, ale też nierównomiernie ogrzewając atmosferę powoduje wiatry, a z nich bierze się falowanie morza. Rzeki płyną, bo...

Tango: Nie przynudzaj z tą geografią. Już wiemy, że twój świat zaczyna się i kończy na Słońcu. A pomiędzy jest zielono od ekologii.

Książę12: My tu mówimy o poważnych sprawach!

AZ: Spokojnie, koleżanki i koledzy, dyskutujmy merytorycznie. Prawdą jest, że Słońce stanowi motor napędzający ziemskie życie, dostarczając mu ciągły strumień energii, w wyniku czego w relacji do jego wielkości rozwija się biosfera. Ale oto pojawił się taki jeden dwunożny z przerośniętym mózgiem i zbudował cywilizację. Do tego celu potrzebował więcej energii, więc zaczął spalać substancje organiczne i paliwa kopalne.

Książę12: I to był błąd!

AZ: Spalanie drewna, czyli biopaliwa, było wedle dzisiejszych norm ekologiczne. Natomiast spalanie węgla, ropy i gazu było równoznaczne z sięgnięciem do energetycznych rezerw, wyłączonych z bieżącego obiegu.

Książę12: Co wprowadziło do atmosfery dodatkowe ilości dwutlenku węgla i spowodowało efekt cieplarniany.

Tango: Nieprawda! Przedstawiasz sobą megalomana antropologicznego, co uważa, że człowiek może sterować klimatem. Człowiek nie jest w stanie zrobić rozsądnej prognozy pogody na jutro, a ty chcesz, żeby zmieniał temperaturę planety! Dobrze się czujesz w roli planetarnego super-macho?

AZ: Nie jest do końca wyjaśnione, czy obecne ocieplenie planetarne, które niewątpliwie ma miejsce, jest wynikiem procesów naturalnych, czy spowodował je człowiek. A może w pewnym stopniu partycypuje w tym procesie? Wśród naukowców nie ma jednolitej opinii na ten temat. Jest faktem, że Ziemia przeżywała już takie i znacznie silniejsze ocieplenia, a stężenie dwutlenku węgla w atmosferze osiągało wtedy wartości aż pięciokrotnie wyższe niż mamy dziś. A wtedy człowieka z jego technologią jeszcze nie było widać na horyzoncie. Dziś niektóre badania wskazują, że obecne ocieplenie zaczęło się na osiemdziesiąt lat przed epoką industrialną, a więc przed rozpoczęciem masowego spalania paliw, co może wskazywać raczej na naturalne przyczyny procesu.

Książę12: Jednak zdecydowanie przeważa pogląd, że należy ograniczać emisję dwutlenku węgla. Rządy większości państw podpisały protokół z Kioto.

Ksigenia: Pozwolisz, że ja ci to wytłumaczę, mości Książę. Tam, gdzie naukowcy wodzą się za łby, najczęściej chodzi o pieniądze. Tak było w przypadku wojny masła z margaryną – co lepsze? Lepsze, czyli forsa, szło do kieszeni producentów, a ci łożyli na dalsze badania. Rządy nakładają na przedsiębiorstwa wysokie kary za przekraczanie norm emisji CO2, więc opłaca im się obniżać progi. Zaś aby utrzymać korzystny trend, łożą na dalsze badania nad efektem cieplarnianym. A że naukowcy też ludzie, chcą z tych grantów skorzystać, najlepiej wielokrotnie.

Książę12: Sugerujesz naciąganie wyników?

Ksigenia: Tak bym tego nie ujmowała, raczej trzeba mówić o upolitycznieniu tematu. Ten problem od dawna istnieje w biologii: czy więcej jest cech nabytych, czy wrodzonych? Albo: jak manifestują się różnice genotypowe między rasami? Tematy śmierdzące na sto kilometrów polityką i polityczną poprawnością. Podobnie jest w dobrym tonie a priori mówić o niszczycielskim wpływie człowieka na klimat. Tego się już nie dyskutuje, to się przyjmuje w sposób dogmatyczny. Ja, podobnie jak Andrzej, nie mam jednoznacznej opinii o roli cywilizacji w globalnym ociepleniu, ale nie lubię dogmatów w nauce, gdzie każda teoria z założenia jest falsyfikowalna.

AZ: Brawo, Ksigenia! Zatrudniam cię od jutra na asystentkę. Gdybyś nie była kobietą, zaproponowałbym ci od razu etat starszej asystentki.

Ksigenia: Tak czy owak nic z tego, dobrze zarabiam w firmie margaryniarskiej, gdzie nieustająco szukam nowych dowodów na wyższość Świąt Wielkiej Nocy nad Bożym Narodzeniem.

Książę12: No dobrze, załóżmy że prawie wszyscy naukowcy się mylą i że nic nie wiemy na pewno. Jednak nic by nam nie zaszkodziło, gdybyśmy przestali zanieczyszczać atmosferę i wprowadzili zielone technologie pozyskiwania energii, czyli brali ją z alternatywnych źródeł. Takie elektrownie są czyste i nie zagrażają środowisku, bo wykorzystują energię wodną, wiatrową, falowania, pływów morskich, albo bezpośrednio promieniowanie słoneczne.

AZ: Niestety, to nie jest takie proste. Nie jest prawdą, że inwestycje w alternatywne źródła energii są obojętne dla środowiska. Budowa zapór wodnych niszczy lokalną biocenozę i stwarza zagrożenie katastrofą (każda tama w końcu pęknie), wiatraki są mało wydajne, więc ich zespoły zajmują duże obszary generując nieużytki, a także stwarzają realne zagrożenie dla ptactwa, poza tym gdzieś trzeba te urządzenia wytwarzać i konserwować, więc potrzebna jest fabryka. Elektrownie falowe zajmują duże przestrzenie na przybrzeżnych wodach morskich, ponadto łatwo ulegają uszkodzeniom podczas sztormów i wymagają intensywnej konserwacji (korozja). Produkcja fotoogniw także wymaga budowy wielkich zakładów przemysłowych i wprowadza do środowiska trujące metale ciężkie, podobnie jak wytwarzanie luster dla elektrowni słonecznych. Takie elektrownie zajmują dużą powierzchnię, którą trzeba wyłączyć z innych zastosowań. To wszystko należy wziąć pod uwagę w ogólnym bilansie; innymi słowy, do obsługi alternatywnego pozyskiwania energii trzeba zbudować osobny przemysł, i to zupełnie klasyczny. Poza wszystkim, energia uzyskana w taki sposób jest wciąż o wiele za droga.

Książę12: Zastosowanie biopaliw wspomoże alternatywne metody.

AZ: To jest jakieś rozwiązanie, ale pod uprawy bioenergetyczne należałoby przeznaczyć ogromny areał. Tu też trzeba działać ostrożnie, bo skok cen żywności w 2008 roku, np. ryżu i zbóż, w pewnym stopniu wynikał także z przekazania nowych obszarów pod bardziej opłacalne uprawy roślin stanowiących surowiec do produkcji biopaliw. W tych sektorach równowaga jest bardzo czuła nawet na małe zmiany, a weźmy pod uwagę, że na świecie dwa miliardy ludzi jest niedożywionych lub cierpi głód.

Ksigenia: Konsekwentnie zmierzasz do celu...

AZ: Po raz kolejny mnie zadziwiasz! Tak, uważam, że jesteśmy skazani na energetykę jądrową, czy tego chcemy, czy nie. Spalanie węgla wyzwala wiele innych zanieczyszczeń oprócz dwutlenku węgla, jak tlenki siarki (kwaśne deszcze), tlenki azotu, pyły, a nawet – w niewielkich ilościach – pierwiastki radioaktywne. Ponadto państwa „surowcowe” w coraz większym stopniu podbijają ceny, a także wykorzystują swoją pozycję do wywierania nacisków politycznych. Energetyka jądrowa jest o wiele „czystsza”, a zaopatrzenie w surowiec łatwiejsze, bo trzeba go naprawdę niewiele.

Książę12: A Czarnobyl? Składowanie odpadów radioaktywnych? Stałe napromieniowywanie ludności? Zanieczyszczenie cieplne środowiska?

AZ: Cytujesz slogany nie wiedząc, o czym mówisz. To jest właśnie nasza bolączka – społeczeństwo wie tak niewiele, że na wszelki wypadek krzyczy NIE! Podstawową edukację powinno się rozpocząć już dwadzieścia lat temu, poczynając od szkół. Teraz jest późno, ale może jeszcze nie za późno.

Tango: Więc jak jest z tym atomem?

AZ: To temat w sam raz na następną sesję.

 

Wrzesień 2008

======================

Wiodące pytania zostały tematycznie wyselekcjonowane z kolekcji. Imiona, ksywy i etykiety mogą być zmienione lub nadane przez AZ.

 


< 16 >